ترکیه: کارگران تکل٬ دولت عدالت و توسعه را بی‌ثبات می‌سازند
کارگران ترکیه از سال‌ها خواب بر می‌خیزند
طبقه کارگر ترکیه از رزمنده‌ترین‌ها در اروپا و احتمالا جهان است. تاریخ این کشور پر از شورش و قیام و جنبش‌های توده‌ای است. به همین سان طبقه حاکم ترکیه از وحشی‌ترین‌ها است.
گرچه ترکیه رسما «نظام پارلمانی» بورژوایی دارد٬ ارتش از زمان تشکیل جمهوری همیشه عامل مهمی در مسائل سیاسی بوده است. عالیرتبگان ارتش تابحال سه کودتا سازمان داده‌اند که آخرین آن در ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰ بود. آن کودتا٬ به رهبری رئیس وقت ستاد عمومی٬ کنان اورن٬ صورت گرفت که بعدها خودش را به عنوان رئیس جمهور کشور مستقر ساخت. این کودتا جنبش کارگری و خیزش دانشجویی را با تمام قدرت دولت در هم کوبید. خونتا محدودیت‌های بسیاری بر اتحادیه‌ها و سازمان‌های کارگری تحمیل کرد.
می‌توان گفت این همزمان با شکست بسیاری از جنبش‌های کارگری در سراسر جهان (مثل اعتصاب معدنیچان در بریتانیا در سال‌های ۱۹۸۴-۸۵) و عروج باصطلاح نولیبرال‌هایی همچون تاچر و ریگان بود. طبقه کارگر شجاع ترکیه از زمان دهه‌های پرتلاطم ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به نسبت آرام بوده. البته تا پیش از این.
در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۹ کارگران تکل٬ تولیدکننده سابقا دولتی تنباکو و الکل٬ از سراسر کشور به آنکارا٬ پایتخت٬ آمدند. تصمیم دولت برای تعطیلی محل کار آن‌ها بدون هیچگونه تضمینی برای رفاهشان آن‌ها را به عمل کشاند. اگر دولت به کار خود نایل آمده بود آن‌ها دیگر کارگر محسوب نمی‌شدند و بدین‌سان حقوق قانونی به عنوان کارگر نداشتند (از جمله حق نمایندگی توسط اتحادیه‌ها).
دولت پیشنهاد می‌دهد وضعیت کارگران به کارگران موقتی کاهش داده شود بدون هیچگونه تضمینی برای تمدید قراردادشان پس از دوره‌ای یکساله. در ضمن از کارگران خواسته شده نزدیک به ۵۰ درصد کاهش در دستمزدهای کنونی‌شان را بپذیرند. این‌ها پیشنهادهایی تحت نام قانون 4-C است که کارگران به درستی حاضر به پذیرش آن نیستند. کارگران و رهبران اتحادیه‌های کارگری خواستار آنند که کارگران صنایع خصوصی‌سازی‌شده شغل‌هایی با سطح برابر دستمزدها و مزایا درون سایر نهادهای عمومی دریافت کردند. به بیان دیگر آن‌ها می‌خواهند حقوق و شرایط‌شان را حفظ کنند و این حق بنیادین آن‌ها است.
هزاران کارگر بیرون و نزدیک ساختمان تورک-ایش٬ کنفدراسیون اتحادیه‌های کارگری ترکیه که تگیدا-ایش (اتحادیه کارگران تکل) عضو آن است٬ چادر زده‌اند. کارگران شرایط زمستانی را به جان خریده‌اند تا نشان دهند در مقابل حملات به رفاهشان کوتاه نمی‌آیند.
حمایتی گسترده از کارگران تکل در چهار گوشه‌ی کشور و آن سوی مرزها برقرار است. کارگران که بیشترشان به حزب عدالت و توسعه رای دادند با پیشنهاد همبستگی از گروه‌های چ‍پ و دانشجویان رادیکال مختلف مواجه شده‌اند که به دیدار کارگران آمده‌اند٬ منابعی به دست‌شان رسانده‌اند و عموما هر طور توانسته‌اند از آن‌ها حمایت کرده‌اند. کارگران به این آگاهی رسیدند که دشمنشان کیست و دوستشان کیست. ما شاهد تحولی در آگاهی کارگران بوده‌ایم. یکی از کارگران در مصاحبه‌ای گفته است:
«؛... من مومن حقیقی به اسلام هستم. من روزی ۵ بار برای خدا نماز می‌خوانم. اما اکنون در این مقاومت فهمیده‌ام کمونیسم چیست. دانشجویانی که هر روز این‌جا می‌آمدند به من از لنین و کمونیسم گفتند. حالا من کمونیست شده‌ام...»
این نمونه روشنی از این است که اندیشه انسان چگونه از قوانین ماتریالیسم دیالکتیک اطاعت می‌کند. با تغییر چشمگیر در شرایط مادی٬ این کارگر٬ که به احتمال بسیار برای حزب عدالت و توسعه‌ی ارتجاعی و دشمن طبقاتی٬ رای داده است اکنون به آگاهی طبقاتی رسیده و در ضمن به نقش عدالت و توسعه‌ی عقب مانده در به فقر کشاندن او و کارگران همراهش آگاه شده. ما در ضمن باید به تلاش‌های تمام کسانی که از کارگران حمایت کردند و آن‌ها را تحسین کردند توجه کنیم.
رسانه‌هایی تهاجم کرده‌اند و می‌گویند کارگران «حقوق‌های خیلی بالا می‌گیرند» و «برای خودشان خانه و ماشین دارند». ما این خزعبلات پوچ را اینگونه پاسخ می‌دهیم: هر کسی حق شرایط شایسته زندگی را دارد از جمله خانه‌ای شایسته و حتی حمل و نقل شایسته؛ ثانیا حقوق متوسط کارگران تکل حدود ماهی ۱۶۰۰ لیر ترکیه است (حدود ۶۵۰ پوند). اگر کارگران قانون 4-C را بپذیرند حقوق‌شان به ۸۰۰ لیر کاهش می‌یابد. کارگران حق دارند از حقوق و شرایط‌شان دفاع کنند بخصوص علیه حمله‌ای به این توحش.
دولت در ابتدا حاضر به مذاکره با رهبران اتحادیه‌ها نبود اما در پایان ماه ژانویه٬ که فشار از همه طرف بالا گرفته بود٬ کوتاه آمد. مذاکرات بخاطر سماجت آقای اردوغان و پادوهایش به بن‌بست خورد. مصطفی کوملو٬ دبیر کل تورک-ایش٬ اعلام کرد که در روز ۴ فوریه تمام اتحادیه‌های کارگری وابسته به تورک-ایش از «حق‌شان برای کار نکردن» در حمایت از کارگران تکل استفاده می‌کنند٬ یعنی عملا اعتصاب عمومی. اعتصاب عمومی موفق به افزایش حمایت از کارگران و افشای بیشتر دولت شد. برخوردهای بسیاری با پلیس و نیروهای امنیتی در روز اعتصاب گزارش شد که مجددا نشان از حس تحقیر دولت نسبت به کارگران مقاوم دارد.
حزب عدالت و توسعه خود را بر پایه ارزش‌های سنتی اسلامی قرار داده و همیشه توانسته خود را حزبی فرا‌طبقه‌ای جلوه دهد که منافع همه را در دل دارد. اما مبارزه کارگران تکل و سپس رویکرد آقای اردوغان و حزبش رنگ واقعی این حزب را به توده‌های ترکیه نشان داده. آقای اردوغان با سماجت گفته بود: «کارگران تکل ما را به قدرت نرساندند٬ مردم من این کار را کردند». به نظر می‌آید این آقامنش تحصیلکرده در اشتباهی احمقانه نفهمیده که کارگران تکل در کنار میلیون‌ها نفر که از آن‌ها حمایت می‌کنند اکثریت عظیم «مردم او» را تشکیل می‌دهند٬ همان کسانی که ایشان را پایین می‌کشند.
ترکیه تحت سلطه‌ی امپریالیست‌ها٬ بخصوص از نوع آمریکایی٬ است. بورژوازی کمپرادور در ترکیه در گذشته ارتجاعی‌ترین نقش را بازی کرده و همچنان چنین می‌کند. با انداختن بار وام صندوق جهانی پول به دوش طبقه کارگر و محدودیت‌هایی که صندوق جهانی بر تولید و مخارج دولتی اعمال کرده٬ طبقه کارگر در ترکیه مدت‌هاست رنج می‌برد. با بحران اقتصادی جهانی٬ حملات به مردم عادی بالا گرفته است. ترکیه رسما حدود ۱۱ درصد بیکاری دارد اما رقم واقعی احتمالا حدود ۲۰ درصد است. بیکاری به همراه بدتر شدن شرایط زندگی برای مردم عادی در جو اقتصادی کنونی رو به افزایش است.
کارگران ترکیه حمایتی عظیم از کارگران تکل نشان داده‌اند چرا که این مبارزه٬ مبارزه‌ی آن‌ها هم هست. طبقه حاکم ترکیه٬ به رهبری آقای اردوغان که بندهایش به واشنگتن وصل است٬ تمام تلاش را می‌کند تا کارگران ترکیه خرج این بحران را بدهند. این حملات باید مورد مقاومت قرار بگیرد: از طریق سازمان‌دهی و تقویت اتحادیه‌های کارگری و حمایت از تمام کارگران در تمام بخش‌ها علیه این حمله.
ما حمایت و همبستگی خود را تقدیم کارگران تکل می‌کنیم. ما مبارزه‌ی آن‌ها و فراخوان آن‌ها برای همبستگی را منتشر کرده‌ایم و این به کارگران ترکیه رسانده شده. ما پیغامی کوتاه برای آقای اردوغان داریم: شما نمی‌توانید در مقابل طبقه کارگری سازمان‌یافته و متحد پیروز شوید. پرولتاریای قهرمان ترکیه اکنون به پا خواسته است. کارگران تکل باید پیروز شوند.
ادی کاچار
ترجمه: بابک کسرایی
Babakkasrayi@yahoo.com
چهارشنبه پنجم اسفند ١٣٨٨
منبع: در دفاع از مارکسیسم٬ وب‌سایت گرایش بین‌المللی مارکسیستی (Marxist.com)٬ ۱۶ فوریه ۲۰۱۰