دریا توفان داره وای باد و باران داره وای
(روایتی کوتاه از زندگی و کار صیادان شمال)
در یک عصر پاییزی که هوای استان گیلان در شمال کشور ، به مانند حال و روز اغلب زحمتکشان و از جمله صیادان این استان ، گرفته و غبار آلود بود ، به بهانه گپی دوستانه و خوردن چای ، به سراغ یکی از شرکتهای تعاونی صیادی در منطقه صیدگاه خشکبیجار رشت رفتیم.
در بدو ورود به آنجا ، به دلیل شرایط جوی نامساعد متوجه شدیم آن روز هم به مانند چند روز قبل ، کار صید و ماهیگیری از طرف تعاونی فوق تعطیل بوده و کل محوطه خالی از صیاد و تنها تجهیزاتی چند از قبیل یک تراکتور مخصوص کشیدن تور از آب و یک قایق چوبی در آنجا به چشم می خورد.
با کمال تعجب متوجه یک قایق کوچک با دو صیاد در فاصله تقریبی ٢٠٠ متری از ساحل در میان آن دریای توفانی شده و نا خودآگاه به یاد ترانه ی زیبای زنده یاد "عاشور پور" افتادم که آوازهایش براستی بازتابی از نحوه ی زندگی پر مشقت مردمان زحمتکش بود. ترانه ای که حکایت از کار سخت و توانفرسای صیادی در میان باد و باران و توفان دارد.
دقایقی بعد از رسیدن به آنجا، پیرمردی خوش رو که از میان یکی از اتاق های آن صیدگاه بیرون آمده بود، به استقبال ما آمده و ما را به خوردن چای و صحبتی دوستانه دعوت کرد.
احمد آقا مردی ٦۵ ساله که توانمند تر از سن و سالش نشان می داد، ما را به اتاق بزرگی که محل اسکان تعداد زیادی ( حدود ۴٠ نقر) از ماهیگیران بود، هدایت کرد.
در آن روز چون کار صید تعطیل بود، آنها به خانه هایشان که روستاهای اطراف است، رفته بودند. بخاری بزرگ دود گرفته ای در وسط اتاق روشن بود و گرمای مطلوبی به آن می داد . در گوشه ای دیگر یک اجاق گاز کهنه و یک کتری بزرگ بر رویش.
احمد آقا می گفت که در تعاونی صید ما ١٠٠ نفری مشغول به کارند که هر ساله از بین خود یک رئیس و یک بازرس انتخاب کرده تا به اصطلاح به حساب و کتاب کارها رسیدگی نمایند.
به گفته وی آنها در هر فصل صید که معمولن از ٢٠ مهر آغاز و تا ٢٠ فروردین ادامه دارد با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند . در سالهای اخیر به دلیل صید بی رویه ماهی، مقدار آن به میزان قابل توجهی کاهش یافته، تا جایی که موجب تعطیلی شرکتهای تعاونی زیادی در سطح استان شده است . آنها باید هرماه ٩٣ هزار تومان پول بیمه را خودشان پرداخت نمایند که در این میان بسیاری از آنان توانایی پرداخت آن را نداشته و در نتیجه خود و خانواده هایشان از خدمات بیمه بی بهره اند. دولت هم که از مدتها قبل قول داده بود ، شغل صیادی را در شمار کارهای سخت و زیان آور قرار دهد، تاکنون هیچ کاری در این زمینه نکرده و تنها وعدهایی پوچ و توخالی داده است.
به نظر می رسد با توجه به شرایط نامساعد جوی در پاییز امسال، تعداد روزهای صید بسیار کم بوده و این بر مشکلات عدیده صیادان که کار و درآمدشان به هوای خوب و تعداد روزهای صید بستگی دارد، افزوده است.
احمد آقا ، انسانی که بیش از ۴٠ سال به کار صیادی می پردازد، می گفت میزان درآمد ما در یک فصل خوب کاری ( شش ماهه) شاید به دو میلیون تومان برسد یعنی ماهانه اندکی بیش از ٣٢٠ هزارتومان که از این مقدار هم باید هر ماه ٩٣ هزار تومان برای بیمه پرداخت نمایند. حال با توجه به رشد روز افزون هزینه های جاری زندگی و تورم ، می توان نتیجه گرفت که تمامی صیادان شاغل در ٧۵ تعاونی صید دریای خزر در استان گیلان در زیر خط فقر قرار داشته و زندگی را نه آنچنان که شایسته شان است ، سپری می کنند.
خزر - آبان ١٣٩٠
کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکلهای کارگری