افق روشن
www.ofros.com

هیچ یك از نویسندگان ما وابستگی به طبقه كارگر نداشته اند

محمد بهارلو                                                           شهریور ٨٨

اولین رمان" بهارلو" " سال های عقرب" است كه سال ها پیش درباره تعدادی از كارگران جنوب نوشته است. محمدبهارلو در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگ و اندیشه ایلنا، درباره بخشی از ادبیات موسوم به ادبیات كارگری گفت :در ایران چیزی به نام ((ادبیات كارگری)) آن گونه كه مثلا در تاریخ ادبیات آمریكا به عنوان ((ادبیات پرولتری)) می شناسیم وجود ندارد . در جنبش معروف ((ادبیات پرولتری)) كه در دهه سوم قرن بیستم مقارن با بحران بزرگ اقتصادی آمریكا پدید آمد، نویسندگان فعال و نام آوری مانند "سینكلر لوییس"، "اپتون سینكلر"، "جان دوس پاسوس" و "جان اشتاین بك" با تامل و باریك بینی مسائل بزرگ و منازعات عمیق اجتماعی جامعه ناراحت خود را می كاویدند و آثار خود را با چنان سادگی و صداقتی می پرداختند كه گویی همواره آنها را از دست اول نقل می كنند.
وی در ادامه گفت : رمان های آن ها اغلب (( تجربه های بزرگ)) را روایت می كرد و میدان تجلی آگاهی اجتماعی بود.هیچ یك از نویسندگان ( ادبیات پرولتری ) آمریكا خاستگاه طبقاتی كارگری نداشتند. اما آثار خود را بر پایه مشاهدات و ملاحظات عینی از زندگی كارگران و مبارزات آنها می آفریدند .
بهارلو درباره پیشینه ادبیات كارگری در ایران اظهار داشت : تا آنجا كه من خبر دارم هیچ یك از نویسندگان ما وابستگی و تعلقی به طبقه كارگر ایران نداشته اند و حتی مستقیما در معرض تجربیات و جریان های كارگری نیز نبوده اند، و از همین رو كمتر رمان یا داستانی را می توان یافت كه زندگی كارگران در فعالیت های صنفی و سیاسی آنها را به عنوان موضوع خود انعكاس داده باشد.واقعیت این است كه ادبیات ما نه فقط در تصویر كردن زندگی كارگران و كشمكش های اجتماعی و سیاسی آنها بلكه در به دست دادن تصویری زنده و موثر از زندگی كشاورزان و خوش نشینان و مهاجران و زاغه نشینان بسیار فقیر است . اصولا ((تجربه های بزرگ))- بحران های اجتماعی و سیاسی كه نماینده شكاف میان رفاه طبقه متمكن و فقر توده های پایین جامعه باشد- هیچ گاه در كانون ادبیات ما قرار نداشته است و این در حالی است كه جامعه ایران هرگز از تلاطمات اجتماعی بر كنار نبوده و در درون خود همواره دستخوش تحولات عمیقی بوده است.
وی با اشاره به این نكته كه قدمت طبقه كارگر و عمر جنبش های كارگری در ایران، از قدمت ادبیات داستانی ایران به مراتب بیشتر است، گفت : تمایل كلی بسیاری از نویسندگان ما، به ویژه در دهه های ۴٠ و ۵٠ شمسی، به توصیف مایه های اجتماعی و نشان دادن فقر سیاه و سرگردانی آدم های حاشیه نشین هیچ گاه به تصویر كردن واقعیت های نظرگیر و اغلب هول آور زندگی كارگران ایران منجر نشده است .
این نویسنده علت احتراز نویسندگان از پرداختن به مسائل كارگری را چنین دانست، به گمان من علت احتراز و پرهیز نویسندگان را پرداختن به مسائل كارگران و تجربیات گوناگون مربوط به آنها پیش از هر چیز باید در سیاست حاكم بر فضای اجتماعی و فرهنگی ما جست؛ سیاستی كه رمان را به عنوان یك ((پدیده نامشروع)) شناخته است. این محدودیت و فشار بازدارنده نه فقط نسبت به ادبیات داستانی بلكه به كلیت ادبیات و هنر، اعم از شعر و ترانه و فیلم و نمایش نامه اعمال می شود .

محمد بهارلو، رمان نویس

تهران- خبرگزاری كار ایران

http://news.gooya.com/culture/archives/028097.php