۵٠ درصد شاغلان سرب و روی كشور پارسال بیكار شدند

واحد ثبت معادن وزارت صنایع و معادن وجود ۵ هزار و ٢١٢معدن را ثبت کرده که از این تعداد یک هزار و ٣٧٢معدن تعطیل، ٢٧١ معدن در حال تجهیز و ٣هزار و ۵٦٨ معدن در سال گذشته فعال بوده است.
برآوردهای آقای محرابیان نشان می‌دهد كه بخش معدن در سال گذشته از رشد حدودا ١٢ درصدی برخوردار بوده است، اما آیا اوضاع همان‌گونه است كه آقای وزیر در معرض استیضاح نشان می‌دهد یا این كه واقعیت چیز دیگری است.
به گزارش ایلنا، رئیس خانه صنعت و معدن استان زنجان به عنوان یكی از مطلعان از وضعیت صنایع و معادن كشور می‌گوید: بیش از ٩٠ درصد واحدهای صنعتی در حال فعالیت و یا متوقف استان، دارای مشکل نقدینگی برای تامین سرمایه در گردش هستند که این معضل، سبب رکود صنعت و معدن در استان شده است. سید سجاد نباتچیان در زمینه همکاری بانک‌ها با صنعتگران، می‌افزاید: وضعیت فعلی صنعت و معدن استان، به هیچ وجه قابل قبول نیست. البته در این راستا می‌توان صنایع را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول صنایعی هستند که قدمتی بیش از ١٠ سال دارند و چرخه خرید، تولید و فروش آنها، بسته است که تا حدی وضعیت امیدوار کننده‌ای دارند. دسته دوم، صنایع تازه ایجاد شده‌ای هستند که البته هر کدام از آنها در مرحله‌ای از فعالیت خود، متوقف شده‌اند. البته این دسته، به جز واحدهای صنعتی است که دارای سرمایه‌گذار قوی هستند. این واحدها نیز از جمله عوامل قفل‌کننده اعطای تسهیلات استان هستند که هم به خود و هم به صنعت استان، خسارت وارد می‌کنند. وی در تبیین مشکلات معادن استان می‌گوید: مشکلات عظیمی نظیر ریزش معدن انگوران، پایین بودن قیمت جهانی روی، بالا رفتن هزینه حمل و نقل و همچنین افزایش قیمت ناگهانی اسید و پرمنگنات روزهای سختی را برای معادن استان رقم زده است. وی ادامه می‌دهد: افزایش بهای حامل‌های انرژی صدمات جبران‌ناپذیری را به واحدهای تولیدی وارد کرد.
آخرین آمار منتشر شده درباره اوضاع معدنی کشور حاکی از آن است که در سال ٨٧ نزدیک به ٢٣۵ میلیون تن انواع مواد معدنی در کشور به تولید رسیده که نسبت به سال ٨٦، تنها ٤/٧ درصد رشد داشته است. این آمار نشان می‌دهد ایران دارای ۵۵ میلیارد تن ذخایر قطعی و احتمالی معدنی است که از این میزان ٣١ میلیارد تن ذخایر قطعی و ٢٤ میلیارد تن احتمالی است. بنابراین آمار در سال گذشته تنها ۴/٠درصد از ذخایر قطعی و احتمالی کشور به استخراج رسید. این در حالی است که براساس نرم‌های جهانی یک کشور معدنی برای استفاده بهینه از ذخایر معدنی سالانه باید حداقل یک درصد ذخایر خود را به استخراج برساند.

وجود ١٣٧٢ معدن تعطیل در سال ٨٧
واحد ثبت معادن وزارت صنایع و معادن وجود ۵هزار و ٢١٢ معدن را ثبت کرده که از این تعداد یک هزار و ٣٧٢معدن تعطیل، ٢٧١معدن در حال تجهیز و ٣هزار و ۵٦٨ معدن در سال گذشته فعال بوده است. معادن فعال کشور طی سال گذشته ٢٣۵ تن انواع مواد معدنی را به تولید رسانده‌اند که بیشترین میزان استخراج مربوط به سنگ آهک با تولید ٧٩میلیون تن بوده است.

کاهش تولید ٢۵ نوع ماده معدنی در سال ٨٧
آمار وزارت صنایع از کاهش تولید ٢۵نوع ماده معدنی (از ٦٧ نوع) در سال ٨٧ حکایت دارد. سال گذشته در حالی که شرایط جوی مناسب استخراج معادن بوده و سرما و برف و باران به حدی نبوده که انقطاعی جدی در عملیات بهره‌برداری از معادن به وجود آورد، استخراج سرب و روی به عنوان دو فلز استراتژیک کشور بیش از ۵۵ درصد کاهش یافته، به طوری که تولید سرب در کارخانه‌های سرب و روی کشور پس از سال‌ها به صفر رسیده است. تولید روی نیز با کاهش محسوسی همراه بوده تا جایی که بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی انجمن سرب و روی ایران نزدیک به ۵٠ درصد شاغلان در صنعت سرب و روی کشور در سال گذشته از کار بیکار شده‌اند.
بر اساس این آمار، ٤٣ معدن سرب و روی در سراسر کشور پراکنده شده که ١۵معدن تعطیل و تنها ٢١ معدن به تولید مشغولند. معادن سرب و روی انگوران زنجان، نخلک اصفهان و مهدی آباد یزد، کوشک بافق و آهنگران ملایر از مهم‌ترین معادن سرب و روی کشور هستند. بر اساس آمار گفته شده از ٤٣ معدن سرب و روی، ۴١ معدن توسط بخش خصوصی و تعاونی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و تنها ٢معدن در دست دولت است. یکی از این ٢ معدن، انگوران زنجان است که از بزرگ‌ترین معادن سرب و روی دنیاست و بیشترین حجم سرب و روی استخراجی کشور از این معدن بیرون آمده است. درباره دیگر معدن بزرگ كشور نیز باید گفت كه هم اكنون انگیزه‌ای برای راه‌اندازی معدن سرب و روی مهدی‌‌آباد وجود ندارد. یوسف مرادلو، رئیس هیات مدیره انجمن سرب و روی ایران با بیان این مطلب می‌افزاید: با توجه به اطلاعات موجود، در حال حاضر معدن مهدی آباد عملا تولیدی ندارد و فعالیتی برای راه‌اندازی آن صورت نمی‌گیرد. وی با بیان این‌كه در شرایط فعلی انگیزه‌ای برای راه‌اندازی معدن مهدی‌آباد وجود ندارد و تنها هرازچندگاهی اخباری مبنی بر راه‌اندازی آن به گوش می‌رسد، خاطرنشان می‌كند: تنها راهكار حل این مساله واگذاری معادن سرب و روی از جمله مهدی آباد و انگوران به كل صنعت سرب و روی است تا صنعتگران بخش خصوصی خودشان معادن سرب و روی را با حفاظت بهینه و با حفظ صرفه و صلاح ملی راه‌اندازی و مدیریت كنند. به گفته برخی منابع، ذخیره مهدی‌آباد بزرگترین ذخیره توسعه نیافته سرب و روی و نقره در جهان به شمار می‌رود كه به دلایلی همچون عدم احداث كارخانه‌ پرعیارسازی خاك در كنار آن، تاكنون تولید و مصرف چندانی در صنعت سرب و روی نداشته است.

كاهش تولید سنگ آهن و منگنز
آمار وزارت صنایع بیانگر آن است که در سال گذشته ۴/٢٧میلیون تن سنگ آهن از ٩٩معدن سنگ آهن کشور به استخراج رسیده، تا نسبت به استخراج ٣۵میلیون تنی در سال ٨٦، بیش از ٢٨ درصد کاهش تولید داشته باشد. از ٩٩ معدن سنگ آهن در کشور ١٦معدن تعطیل و غیرفعال است تا از ذخایر ٧/٣میلیارد تنی ذخایر سنگ آهن کشور سالانه تنها ٧/٠درصد به استخراج برسد. همچنین در سال ١٣٨٧ از ٣١معدن منگنز، ١٨ معدن فعال، ٩ معدن تعطیل و ۴ معدن در حال تجهیز بوده و ١٣١هزار تن از این فلز به استخراج رسیده تا نسبت به سال ٨٦ از کاهش ۵٣ درصدی برخوردار شود. کاهش تولید سنگ‌های تزیینی
بررسی وضعیت تولید در معادن سنگ‌های تزیینی کشور نشان می‌دهد ایران ۵/١١درصد در تولید مرمریت و ۵ درصد در تولید سنگ چینی کاهش تولید داشته، به طوری که از ۴٦٠ معدن مرمریت، ١٤٨معدن تعطیل و تنها ٢٩٣معدن فعال هستند تا سالانه ٢/۴ میلیون تن مرمریت را به تولید برسانند. در سنگ چینی نیز ١٨٦معدن وجود دارد که ٢۵ معدن از این تعداد در حال تعطیلی به سر می‌برند. معاون معدنی سازمان صنایع و معادن آذربایجان غربی در این ارتباط می‌گوید: ادامه واردات سنگ‌های تزیینی چینی تعطیلی معادن سنگ استان را در پی خواهد داشت. طاهری می‌افزاید: طی سال‌های گذشته واردات سنگ‌های تزیینی به کشور و عدم حمایت دولت و توجه صاحبان سرمایه از بخش معادن سنگ استان، این بخش مورد تهدید قرار گرفته است. وی با اشاره به این که آذربایجان غربی یکی از قطب‌های تولید سنگ تزیینی در کشور به شمار می‌رود و ١۴٢ فقره معدن سنگ تزیینی در استان موجود است، می‌گوید: متاسفانه به دلیل نبود واحدهای فرآوری کافی، بخش معدن استان ناشناخته مانده و بیشتر مواد تولیدی به سایر استان‌های کشور صادر می‌شود که این امر ارزش افزوده سنگ را پایین آورده است. وی ادامه می‌دهد: دولت باید از ورود مواد معدنی به خصوص سنگ‌های تزیینی چینی جلوگیری كند؛ زیرا ورود مواد معدنی از خارج از کشور مشکل‌زاست و با ادامه این روند احتمال تعطیلی معادن استان قطعی است. وی با بیان این که وزارت صنایع ومعادن طی سال‌های گذشته آنچنان حمایتی از بخش معدن استان نداشته است، گفت: طی ٢سال اخیر فقط ٣ پروژه زیربنایی و ایجاد راه ارتباطی معادن در مناطق پیرانشهر، مهاباد و تکاب تعریف شده است که این ٣ پروژه حتی به مرحله اجرایی هم در نیامده است.

وجود تنها ١۴ معدن فعال در قطب معدنی گیلان
سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رودبار نیز در این باره می‌گوید: از 33مجوز صادر شده جهت بهره‌برداری از معادن درجه دو شهرستان رودبار طی چندین سال گذشته، هم اكنون فقط ١۴معدن به مساحت تقریبی ٧٠ هكتار در حال فعالیت و بهره‌برداری است. محمدرضا شكوری با اعلام این مطلب و با اشاره به اهمیت معادن در این شهرستان اظهار می‌كند: شهرستان رودبار یكی از مهمترین قطب‌های معدن استان گیلان به شمار می‌رود و معادن این شهرستان دو طبقه و از نوع سنگ لاشه و یا شن كوهی هستند كه البته چندین مورد معدن خاك رس، خاك نسوز و مواد اولیه كارخانجات سیمان نیز در این شهرستان وجود دارند.

بیكاری ٧۵ درصد از فارغ‌التحصیلان بخش معدن
ماحصل تمامی این آمار این است كه در حال حاضر حدود ٧۵ درصد از فارغ‌التحصیلان بخش معدن بیكار هستند و نمی‌توانند در رشته خود مشغول به كار شوند. فیروز علی‌نیا، عضو هیات علمی دانشگاه امیركبیر با اشاره به این مطلب می‌افزاید: حدود ٦٠ درصد از فارغ‌التحصیلان رشته‌های معدنی در دانشگاه آزاد و حدود ۴٠ درصد در دانشگاه‌های دولتی تحصیل كرده‌اند كه از این تعداد تنها حدود ٢۵ درصد می‌توانند در بخش‌های مرتبط مشغول به كار شوند. وی با بیان این‌كه در این زمینه ضروری است وزارت صنایع و معادن به عنوان متولی اصلی و سیاستگذار كلان بخش معدن طرح‌هایی را جهت افزایش جذب و به‌كارگیری فارغ‌التحصیلان بخش معدن اجرا كند، خاطرنشان كرد: وزارت صنایع و معادن باید پروژه‌هایی را در زمینه اكتشاف، استخراج و فرآوری معادن تعریف كرده و اجرای آن‌ها را به فارغ‌التحصیلان بخش معدن واگذار كند.
تمامی موارد فوق وقتی با تلاش‌های نافرجام برای واگذاری معادن، روند رو به رشد حوادث منجر به فوت كارگران شاغل در معادن و ریزش‌های متعدد برخی از معادن در نظر گرفته شود، بیانگر این است كه شاید آمار آقای وزیر درباره رشد تقریبی ١٢ درصدی بخش معدن، بیش از آنكه واقعی باشد به یك آرزو و امید اشاره دارد.