بسیاری واحدهای صنعتی و خدماتی ایران به دلیل شرایط شکننده‌ی اقتصادی، قادر به پرداخت دستمزد کارکنان خود نیستند. کارگران در اعتراض به موج بیکاری و حقوق معوقه، اعتصاب و تحصن می‌کنند، اما پاسخ بیشتر تهدید به اخراج است.
آشنایان به مسائل صنعت و تولید در ایران می‌گویند، تعطیلی واحدهای تولیدی یا فعالیت آنها با کمترین ظرفیت، پیامد مستقیم تحریم‌‌های بین‌المللی علیه ایران است. فشار خارجی و مدیریت ناکارآمد، موجب شده که این واحدها یکی پس از دیگری ورشکست شوند یا برای بقای خود، سیاست اخراج و تعدیل کارکنان را در پیش گیرند. برخی از این واحدها همچنان به کار ادامه می‌دهند اما تراز منفی بستانکار وبدهکار خود را با پرداخت نامنظم و چندماه یکبار دستمزد کارکنان و کارگران جبران می‌کنند.
شرایط کنونی بسیاری از کارگران را ناچار کرده که تنها به حفظ کار خود بیندیشند و به هر قراردادی تن بدهند. کارفرمایان آنها را با قراردادهای "سفید امضا" و با دستمزدهای نازل به کار می‌گمارند، اما این حقوق ناچیز نیز با تاخیر به آنها پرداخت می‌شود. برخی کارگران ۲۰ ماه حقوق معوقه دارند، اما از بیم بیکاری و به امید بهبود اوضاع باز هم به‌سر کار می‌روند.
کاسه صبر کارگران لبریز می‌شود
وبسایت "جرس" گزارش می‌دهد که کارگران نصب پالایشگاه آبادان در تجمع اعتراضی خود، شیشه‌های محل کار خود را شکسته‌اند. کارفرما در پی این اقدام، ضمن پرداخت یک‌ماه از حقوق معوقه آنان، دستکم سی تن را اخراج کرده است.
گردهمایی ده‌ها کارگر سازمان فضای سبز شهرداری آبادان در اعتراض به سه ماه حقوق پرداخت نشده نیز بدون پاسخ مانده است. سرپرست شهرداری آبادان، دلیل تاخیر در پرداخت حقوق و بیمه کارگران را مسدود بودن حساب آن از جانب سازمان مالیات بر ارزش افزوده عنوان کرده است.
دستمزد و حق بیمه کارگران لاستیک‌سازی البرز نیز از تیرماه سال ۸۹ پرداخت نشده است. این واحد تولیدی با مشکلات مالی و تامین مواد اولیه روبروست. اخبار موجود حاکی از آن است که اعتصاب دو هفته‌ای کارگران این کارخانه در اعتراض به حقوق معوقه خود، با قول مدیریت برای گرفتن وام به پایان رسیده است.
کارگران فازهای ۱۴ تا ۱۵ میدان گازی پارس جنوبی نیز بیش از سه ماه است که حقوق دریافت نکرده‌اند. این در حالی است که کارفرمای فازهای ۱۴ و ۱۵ سپاه پاسداران است.
کارگران سیمان دورود، روغن نباتی پارس قو و نساجی مازندران نیز در اعتراض به مشکلات مالی، حقوق معوقه و شرایط بیمه و قرارداد خود، دست به تجمع و تحصن زده‌اند. سی نفر از کارگران سیمان دورود که خواستار رسمی شدن خود بوده‌اند، به اتهام اغتشاش دستگیر شده‌اند.
خبرگزاری "فارس" گزارش داده که ۷۵۰ نفر از کارگران نساجی مازندران، روز ۱۲ آبان ۸۹ پس از راهپیمایی از محل این واحد تولیدی، مقابل فرمانداری قائم‌شهر تحصن کرده‌اند. مدیر عامل این کارخانه قول داده که یک ماه از حقوق معوقه کارگران را تا ۲۳ آبان پرداخت کند.
تلاش برای حداقل معاش
فرهاد شعبانی، فعال کارگری مقیم سوئد در باره شرایط کنونی کارگران و کارکنان بخش صنعت و تولید در ایران می‌گوید: «با وجودی که قانون کار، حق اعتصاب را به رسمیت نمی‌شناسد، منحنی اعتصاب‌های کارگری در ایران در چند ماه گذشته بالا رفته است. در مقایسه این دوره با دوره‌های قبل نیز می‌توان دید که اعتصاب‌ها دارند به صنایع کلیدی و دولتی می‌رسند.»
فرهاد شعبانی تاکید می‌کند که کارگران در اوضاع کنونی دیگر نه برای حقوق صنفی بلکه برای ادامه حیات و معاش، مبارزه و اعتصاب می‌کنند. این فعال کارگری با ابراز نگرانی از پیامدهای اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها می‌گوید: «در آینده وضع کارگران بدتر خواهد شد. احتمال زیادی هست که بسیاری از واحدهای تولیدی به دلیل یا بهانه آن که دیگر کمکی دریافت نمی‌کنند، دست به اخراج و تعدیل کارکنان خود بزنند.»
مهیندخت مصباح
تحریریه: مصطفی ملکان
رادیو آلمان - ایران | ٢٠١٠.١١.٠٦