کارفرمایان با جلسه مخالف‌ند
در غیاب تشکل‌های مستقل کارگران به صورت عملی امکان چانه‌زنی و اقدام مشترک برای واقعی شدن دستمزد را ندارند. طی سال‌های گذشته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در نهایت نظرش را به اعضای کارگری شورا که از تشکل‌های حکومتی هستند، تحمیل کرده است.
امسال نیز از گفته‌های معاون وزیر و موضع‌گیری نمایندگان کارفرمایان در شورا پیداست که سبد معیشت مبنا تعیین حداقل دستمزد نخواهد بود.
حسین سلاح‌ورزی، عضو هیات مدیره کانون عالی کارفرمایی و نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار به صورت علنی با افزایش دستمزد بر مبنای سبد معیشت مخالفت کرده و گفته است: نگرانی او و دیگر کارفرمایان این است که اگر اکنون تصمیمی گرفته شود «روند تعدیل و بیکاری نیروها سریع‌تر شود».
به گفته او کارفرمایان پیشنهاد کرده‌اند با توجه به شرایط عسروحرجی که بخش خصوصی دارد، تصمیم‌گیری در این باره به اردیبهشت ماه و بعد از حل بحران کرونا موکول شود.
***********
کارگران کارخانجات شیشه قزوین برای دومین روز پیاپی
در اعتراض به رعایت نکردن اقدامات لازم برای مقابله با کرونا در محل کار تجمع کردند
کارگران کارخانجات شیشه قزوین، صبح روز یکشنبه ۲۵ اسفند ماه برای دومین روز پیاپی در اعتراض به عدم به‌کارگیری اقدامات لازم برای مقابله با شیوع ویروس کرونا تجمع کردند.
این کارگران گفتند: از زمان شیوع ویروس کرونا به جای تعطیلی موقت شرکت و سایر تمهیداتی که باید توسط مدیران اتخاذ شود، کارگران همچنان باید کار کنند. کارگران نگرانند که در مسیر رفت و آمد دو ساعته در اتوبوس حامل کارگران به ویروس کرونا مبتلا شوند.
آنها گفتند که با وجود توصیه‌های نهادهای مسئول مبنی بر تعطیلی غذاخورها، کارگران همچنان در سالن غذا خوری غذا می‌خورند و این نشان دهنده بی‌توجهی مدیران به سلامت آنها است. این کارگران یک روز قبل نیز به همین دلیل مقابل در ورودی کارخانجات شیشه قزوین تجمع کردند.
***********
کرونا در ایران فاز دوم پالایشگاه آبادان را به تعطیلی کشاند
فاز دوم پالایشگاه آبادان به علت شیوع ویروس کووید ۱۹ از ابتدای هفته آینده تعطیل می‌شود. این تصمیم در جلسه فوق‌العاده کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار و با حضور بازرس وزارت کار اتخاذ شد. حدود سه هزار تن در پالایشگاه آبادان کار می‌کنند. به نوشته سایت «عصر جنوب» کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار بر رعایت ضوابط بهداشتی تاکید و اعلام کرده است تصمیم به تعطیلی فاز دوم پالایشگاه آبادان «به منظور صیانت از نیروی انسانی کار و حفظ سلامتی کارگران و با موافقت کارفرما» صورت گرفته است. با شیوع ویروس کرونا کارگران و کارکنان صنعت نفت و گاز به عدم انجام اقدامات پیشگیرانه و نبود امکانات بهداشتی کافی اعتراض کرده و خواستار کاهش ساعت کار یا توقف کار شدند. اما وزارت نفت حتی با کاهش ساعت کار در این وزارتخانه مخالفت کرد و با انتشار خبرهایی درباره ابتلای چند تن از کارگران پروژههای نفت و گاز در اصفهان و عسلویه، روز ۲۱ اسفند با صدور بخشنامه‌ای سازمان‌های زیرمجموعه وزارت نفت را از گفتوگو با رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی درباره مبتلایان به کرونا منع کرد.
***********
وزارت نفت: آمار ابتلا به کرونا رسانه‌ای نشود
تاکنون چند تن از کارگران تحت پوشش وزارت نفت از جمله در عسلویه و اصفهان در اثر ابتلا به کرونا (کووید ۱۹) راهی بیمارستان شده‌اند. کارگران و کارکنان نهادهای وابسته به این وزارتخانه بارها به عدم کاهش ساعت کار یا تعطیلی کار اعتراض کرده‌اند، اما در بخشی از پروژه‌ها کارگران هنوز در سه شیفت کار می‌کنند. در چنین شرایطی وزارت نفت با صدور بخشنامه‌ای همه نهادها و شرکت‌های زیرمجموعه این وزارتخانه را از اعلام آمار بیماران مبتلا به کرونا و گفتوگو با رسانه‌ها منع و تاکید کرده است آمار مبتلایان را تنها به این وزارتخانه گزارش کنند.
به رغم اصرار کارشناسان به تعطیلی موقت شرکت‌های نفتی، وزارت نفت با تعطیلی موقت کارها مخالفت کرده و برخلاف مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا، ساعت کار کارکنان را نیز کاهش نداده است. این موجب اعتراض کارکنان نفت شده است.
سایت «نفتی‌ها» به نقل از کارکنان وزارت نفت نوشته وزیر نفت مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا را لازم‌الاجرا نمی‌داند.
کارکنان وزارت نفت از تبعیضی که در این وزارتخانه در انجام اقدامات لازم و توزیع امکانات بهداشتی صورت گرفته معترضند. در برخی از ساختمان‌ها در بدو ورود تب مراجعان و کارکنان را می‌سنجند و در برخی دیگر از ساختمان‌ها نه. توزیع ماسک و تجهیزات ضدعفونی‌کننده نیز وضعیت مناسبی ندارد.
کارگران شرکت‌های مختلف زیرمجموعه وزارت نفت در روزهای گذشته به عدم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه از جمله کاهش ساعت کار و در اختیار نداشتن امکانات بهداشتی برای پیشگیری از کرونا اعتراض کرده‌اند.
در عسلویه که به لحاظ زندگی جمعی کارگران و و حضور کارکنان اقماری، از مناطق پرخطر برای کارگران است، کمیته‌ی اضطراری منطقه ویژه پارس، تهیه اقلام لازم و اقدامات پیشگیرانه را به شرکت‌ها واگذار کرده و آنها مجازند متناسب با «بضاعت خود» اقدام کنند. کارگران می‌گویند چند تن از همکارانشان به کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند، اما بیشتر کارگاهها فاقد حداقل امکانات بهداشتی و پیشگیرانه هستند و بسته‌های بهداشتی نیز که برای کارگران تهیه شده از سوی پیمانکار در اختیار کارگران قرار نگرفته است.
در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر رستوران‌ها تعطیل شده و ساعت کار کارگران تغییر کرده است. اما مشکل در سرویس‌های حمل و نقل کارگران برجاست.
کارکنان انبار نفت در سه شیفت کار می‌کنند و به طور مستمر با رانندگانی که از مناطق مختلف برای حمل نفت به انبارها مراجعه می‌کنند در تماسند اما دستکش، ماسک و مواد ضدعفونی کننده به اندازه کافی در اختیار ندارند. یکی از کارگران بارگیری در شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی منطقه اصفهان هم می‌گوید یکی از همکاران او به کرونا آلوده شده. او می‌افزاید کل ایران راننده‌ها به این محل می‌آیند و با کارکنان این شرکت در تماس هستند. اما «وضعیت بهداشتی صفر است».
کارگران شرکت ملی حفاری ایران نیز که در دکل‌های حفاری ۱۰۰ کارگر با هم در ارتباط نزدیک کار می‌کنند، به نبود اقدامات پیشگیرانه لازم از جمله عدم کاهش ساعت کار اعتراض کرده‌اند.
نظرسنجی که سایت «نفتی‌ها» در هفته گذشته از کارکنان نفت درباره کیفیت خدمات و میزان توانمندی بهداشت صنعت نفت برای سنجش کیفیت خدمات آن انجام داده است، نشان می دهد تنها ۹ درصد از شرکت‌کنندگان این خدمات را کافی دانسته‌اند و ۸۱ درصد از خدمات ارائه شده ناراضی بوده‌اند.
***********
تصمیم کارگران مجتمع فولاد اهواز به اعتصاب؛
مجتمع فولاد تا اطلاع ثانوی از سوی مدیران تعطیل اعلام شد
کارگران مجتمع فولاد اهواز قصد داشتند در اعتراض به نبود امکانات پیشگیری از ابتلاء به کرونا اعتصاب کنند، اما مدیران مجموعه این مجتمع را تا «اطلاع ثانوی» تعطیل کردند. در پی شیوع ویروس کرونا، کارگران مجتمع فولاد اهواز بارها خواستار انجام اقدامات پیشگیرانه و تهیه ماسک و دستکش از سوی مدیریت این شرکت شدند، اما بی‌اعتنایی مدیریت سبب شد آنها جلساتی برای سازماندهی یک اعتصاب برگزار کنند. مدیریت شرکت تصمیم کارگران به اعتصاب را به استانداری خوزستان اطلاع داد و شرکت را تا اطلاع ثانوی تعطیل اعلام کرد. بنا بر خبرهای منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی، کارخانه از شیفت شب دوشنبه ۱۹ اسفند تعطیل شده و به کارگران وعده پرداخت حقوق در ایام بیکاری داده شده است. کارگران مجتمع فولاد اهواز در دو سال گذشته بارها در اعتراض به بلاتکلیفی کارخانه، تعویق مطالبات و عدم امنیت شغلی اعتراض و اعتصاب کرده‌اند. با شیوع ویروس کرونا، کارگران واحدهای بسیاری در مناطق مختلف ایران از جمله در گیلان و خوزستان به عدم اتخاذ تصمیمات لازم برای پیشگیری از ابتلای آنها به بیماری اعتراض کرده‌اند.
***********
دومین روز اعتراض کارگران و رانندگان شرکت واحد تهران به تعویق مطالبات
کارگران و رانندگان تعدادی از خطوط بی‌آرتی شرکت واحد تهران که از دوشنبه ۱۹ اسفند با خواست پرداخت حقوق معوقه و عیدی و همچنین دریافت ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده، دست به اعتراض زده بودند، سه‌شنبه ۲۰ اسفند هم به اعتراض خود ادامه دادند. به گزارش سندیکای شرکت واحد، امروز رانندگان و کارگران تعداد دیگری از خطوط بی‌آرتی با روشن کردن چراغ اتوبوس‌ها و تجمع در تعمیرگاه شرکت به معترضان پیوستند. در روزهای گذشته و پیش از این اقدام اعتراضی، سندیکای شرکت واحد خواستار پرداخت عیدی و حقوق کارکنان شده و به مدیریت شرکت واحد درباره احتمال اعتراض هشدار داده بود. اقدام اعتراضی کارگران و رانندگان دوشنبه از سامانه ۶ خطوط بی آرتی آغاز شد و به سامانه‌های خطوط چهار و هفت گسترش یافت. روز سه‌شنبه کارگران و رانندگان سامانه یک نیز به اقدام اعتراضی پیوستند. سندیکای شرکت واحد نوشته است امروز نمایندگان تشکل فرمایشی شورای اسلامی کار معترضان را تهدید کرده‌اند در صورت ادامه اعتراض اسامی آنها را در اختیار مدیریت قرار می‌دهند.
***********
شماری از کارگران بازنشسته رشت در اثر ابتلا به کرونا جان باخته‌اند
ابراهیم یوسف‌‌زاده، رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی رشت می‌گوید وسایل بهداشتی برای پیشگیری از شیوع کرونا در میان بازنشستگان توزیع نشده و «تاکنون تعدادی از کارگران بازنشسته شهرستان رشت که بین ۶۰ تا ۷۰ سال سن داشتند، به دلیل ابتلاء به ویروس کرونا فوت کرده‌اند». رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی رشت تاکید کرده است تعداد بازنشستگانی که در روزهای گذشته جان خود را از دست داده‌اند، کم نیست و به ده‌ها نفر می‌رسد. تاکنون مرگ چندین نفر از آنها به علت ابتلاء به ویروس کرونا اثبات شده است. در موردِ سایرین هم نظر قطعی پزشک اعلام نشده است. به گفته‌ی یوسف‌‌زاده در حالی که آمار بیماران مبتلا به کرونا در گیلان به صورت تصاعدی بالا می‌رود، تنها بیمارستان تامین اجتماعی این شهر به بیماران کرونا اختصاص یافته و بازنشستگان تامین اجتماعی که علائم ابتلاء به ویروس را داشته باشند، حتی نمی‌توانند در بیمارستان تامین اجتماعی بستری شوند. بازنشستگان تامین اجتماعی رشت برای انجام کارهای اداری خود به کانون‌های بازنشستگی وابسته هستند و انبوهی از کارهای اداری انجام نشده دارند. اما یوسف‌‌زاده گفته است از آن جا که اقدامی برای ضدعفونی کردن این کانون‌ها از سوی وزارت بهداشت صورت نگرفته است، «قید کارهای اداری خود را زده‌اند». دفاتر کانون بازنشستگان نیز نیمه‌تعطیل شده است.
***********
کرونا: برخی کارخانه‌های گیلان ساعت‌های کاری کارگران را افزایش داده‌اند
با شیوع بیماری کرونا (COVID-19) و رکود و بیکاری ناشی از آن، ناامنی شغلی و نگرانی از ابتلا به این بیماری در میان کارگران افزایش داده است. در دو هفته اخیر کارفرمایانی که در فروش محصولات خود با مشکل مواجه شده‌اند، کارگران را با مرخصی بدون حقوق به خانه فرستاده‌اند. کارگران بیکارشده که بیش از ۹۰ درصدشان قراردادی هستند، از ترس اخراج توسط کارفرما، برای دریافت بیمه بیکاری به اداره کار مراجعه نمی‌کنند و بدون درآمد مانده‌اند؛ آن هم در شرایطی که بسیاری از کارگران حقوق عقب‌افتاده دارند و احتمال دارد عیدی و پاداش پایان سال آنها هم پرداخت نشود. در گیلان، یکی از مرکزهای شیوع کرونا نیز کارگران وادار به کار در شرایط نامطلوب شده اند.
استان گیلان یکی از مراکز بحران کروناست. گرچه مسئولان بارها از مردم خواسته‌اند در خانه بمانند، اما اداره کار این استان با توقف تولید و حتی کاهش ساعت کار کارگران مخالفت کرده و خواسته است حتی در صورت کاهش ساعت کار، حجم تولید نباید کاهش یابد.
حسن ایزدی، دبیر تشکل حکومتی خانه کارگر گیلان ۱۹ اسفند به وب‌سایت خبری «تابناک» گفت:
«برخی کارخانه‌ها سه شیفت را تبدیل به یک شیفت کرده‌اند و تمام کارگران را در یک سالن جمع کرده‌اند. در شرایطی که صدها کارگر باید در یک شفیت کار کنند، که نگرانی از شیوع ویروس کرونا بیشتر از گذشته شده است. برخی کارخانه‌ها هم به صورت دو شیفت و سه شیفت یا ۱۲ ساعت کارگران خود را به کار گرفته‌اند.»
به گفته‌ی ایزدی تنها بیمارستان تامین اجتماعی در رشت به بیماران مبتلا به کرونا اختصاص داده شده و کارگران در صورت بیماری نمی‌توانند در این بیمارستان بستری شوند.
عدم دریافت بیمه بیکاری به دلیل ترس از اخراج
حمیدرضا امام‌قلی‌تبار، بازرس «مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور» در ارتباط با کارگرانی که با مرخصی بدون حقوق به خانه فرستاده شده اند، دوشنبه ۱۹ اسفند به خبرگزاری «تسنیم»، نزدیک به سپاه پاسداران گفت:
«۹۹ درصد این کارگران قرارداد موقت دارند و گرچه طبق قانون بیمه بیکاری از آن جا که بدون میل و اراده خود بیکار شده‌اند مشمول حقوق بیکاری می‌شوند اما قراردادشان موقت است و آنها نگرانند در صورت مراجعه به اداره کار و اعلام این مساله که بیکاری آنها ناخواسته است، اخراج شوند.»
رییس هیات مدیره تعاونی تولیدکنندگان قارچ‌های خوراکی از کاهش فروش قارچ در پی شیوع کرونا خبر داده و گفته است تولیدکنندگان توان پرداخت حق بیمه و سود و جریمه تسهیلات بانکی را ندارند.
محمدحسن افشار روز دوشنبه ۱۹ اسفند به «فصل اقتصاد» گفت: «تعداد واحدهای فعال د رتولید قارچ ۱۴۰۰ تاست که تنها ۱۰ واحد بزرگ هستند و از توان اقتصادی برای مواجهه با بحران برخوردارند.»
او گفته است فشار مالی بر واحدهای کوچک بالاست. بسیاری از آنها توان تمدید دفترچه‌های بیمه کارگران را ندارند و ادامه این وضعیت به حذف بسیاری از آنها از چرخه تولید منجر می‌شود.
رشته گردشگری که در پی اعتراضات آبان ماه و قطع اینترنت و همچنین با سقوط هواپیمای اوکراینی در دی ماه با کاهش فاحش فعالیت‌ها روبرو شده بود با شروع کرونا به رکود کشیده شده است. اخیرا شرکت علی‌بابا ۱۸۲ نفر از کارگران خود را بیکار کرد. شرکت «الی‌گشت» نیز در پی شیوع کرونا از اخراج ۸۰ تن ار کارگرانش خبر داد.
به گفته‌ی مهسا مطهر دبیر «کانون انجمن‌های صنفی کارگری راهنمایان گردشگری»، کارکنان تورهای گردشگری که معمولا در پایان هر سال از عدم تمدید قرارداد خود نگران‌اند با کاهش شدید فعالیت گردشگری عملا بیکار شده‌اند. او می‌گوید راهنمایان گردشگری اگر کار نباشد؛ درآمدی هم ندارند و این روزها شرایط سختی را می‌گذرانند.
او دوشنبه ۱۹ اسفند به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:
«ما بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی نداریم. از گذشته مشکلات بیمه‌ای راهنمایان گردشگری وجود داشته است؛ به این علت که کارفرمایان متعدد داریم و در دفتر حضور نداریم. همین امر موجب می‌شود که بحث احراز به اشتغال از سوی تامین اجتماعی سخت باشد و ما راهنمایان گردشگری مدرکی بر حضورمان در تور و محل کارگاه خود نتوانیم ارائه کنیم. خیلی از فعالان صنفی حوزه گردشگری طی ۱۲ سال گذشته برای بیمه از سوی کارفرما تلاش کردند اما فهمیدیم که واقعا شدنی نیست.»
معدن مس سرچشمه کرمان با حداقل ظرفیت کار می‌کند. نیمی از کارکنان به خانه فرستاده شده‌اند و تعداد پرسنل به نصف رسیده است. بخشی از کارگران تا ساعت دو بعد از ظهر کار می‌کنند و بخشی پرسنل شیفتی هستند. کانتین مجتمع بسته شده و سرویس‌های رفت و آمد ضدعفونی شده‌اند اما هفت هزار کارگری که در حال حاضر کار می‌کنند در سالن‌های بزرگ کارخانه در نزدیکی یکدیگر کار می‌کنند و نگران ابتلاء به ویروس‌اند.
کارگران روز مزد کارخانه سیمان کارون در نامه‌ای به سعید نمکی وزیر بهداشت از وضعیت شغلی خود انتقاد کرده و گفته‌اند در پی شیوع ویروس کرونا حداقل‌های تمهیدات بهداشتی صورت نگرفته است. آنها از عدم آزمایشات دوره‌ای کارگران، کمبود دستکش کار، لباس و کفش مناسب و ضدعفونی نشدن سرویس‌های حمل و نقل گفته و خواسته‌اند نماینده‌ای از وزارت بهداشت برای مشاهده مشکلات کارگران از کارخانه بازدید کند.
امام‌قلی‌تبار، بازرس «مجمع عالی نمایندگان کارگران» می‌گوید:
«در حال حاضر بخش عمده‌ای از کارگران بدون ماسک و دستکش مشغول فعالیت هستند و از آنجایی که نگران موقعیت شغلی خود هستند با ریسک خطر ابتلا به این بیماری فعالیت می‌کنند. کارفرمایان نیز با توجه به اینکه با شیوع بیماری کرونا دچار مشکلاتی در تولید شده‌اند قادر به پرداخت عیدی و سنوات و پاداش پایان سال کارگران نیستند».
کارگران به‌ویژه کارگران موقت و روزمزد که در پایان هر سال با اضطراب عدم تمدید قرارداد کار و نپرداختن مطالبات معوقه روبرو هستند امسال وضعیت دشوارتری دارند و با کابوس بیکاری یا ابتلا به بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند.
***********
دولت در برگزاری جلسه تعیین حداقل دستمزد کارشکنی می‌کند
تکلیف حداقل دستمزد سال آینده روشن نیست. گفته می‌شود جلسه شورای عالی کار به سال آینده موکول شده است. یک عضو کارگری شورای عالی کار اما می‌گوید: وقتی همه کارگران سرکار می‌روند، دلیلی ندارد جلسات شورای عالی کار به‌خاطر کرونا به تعویق بیافتد.
شورای عالی کار به عنوان مرجع تصمیم‌گیری در باره حداقل دستمزد، پس از تعیین رقم سبد معیشت جلسه‌ای برگزار نکرده است و آنطور که آیت اسدی، عضو کارگری این شورا که از تشکل‌های وابسته به خانه کارگر انتخاب شده است، گفته؛ برای هیچ یک از اعضا نامه دعوت به تشکیل جلسه هم ارسال نکرده است.
پیش از این خبرهایی مبنی بر تعویق جلسات شورای عالی کار منتشر شده بود. شنبه ۱۷ اسفند علی خدایی، یکی دیگر از اعضای وابسته به خانه کارگر، تعویق جلسات این شورا را تکذیب کرد و گفت: با رایزنی‌هایی که با معاونت کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشته است «حتما قبل از پایان سال، جلسه مزدی شورای عالی کار برگزار خواهد شد».
او اما زمان برگزاری اولین نشست شورای عالی کار برای تعیین حداقل دستمزد را اعلام نکرد تا اینکه آیت اسدی، رییس کانون شوراهای اسلامی کار استان قزوین، که به عنوان عضو کارگری در جلسات شورای عالی کار حضور دارد، صبح یکشنبه ۱۸ اسفند به خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا)، گفت: نمایندگان کارگری برای حضور در جلسه اعلام آمادگی کرده‌اند اما «وزارت کار تا این لحظه برای برگزاری جلسه مزدی اقدام نکرده است».
اسدی تعطیلی یا تعویق جلسه شورای عالی کار در شرایطی که به گفته او « کارگران همچنان هر روز از صبح تا غروب و گاهاً بدون هیچ تجهیزات ایمنی و بهداشتی سر کار می‌روند» را غیرقابل قبول خواند و گفت: « چگونه است که سر کار رفتن این همه کارگر، مساله‌ای نیست اما برگزاری جلسه در زمان کرونا، مساله است و به تاخیر می‌افتد؟».
اختلاف بر سر حداقل دستمزد؟
وزارت کار تا به حال مشخص نکرده که جلسات شورای عالی کار تا پایان سال برگزار خواهد شد یا نه اما آنطور که رسانه‌ها خبر می‌دهند دولت و نمایندگان کارفرمایان بر سر رقم سبد معیشت تعیین شده اختلاف دارند.
شورای عالی کار ارزش سبد معیشت را ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومان تعیین کرده است. نمایندگان کارفرمایان در شورای عالی کار پرداخت این مبلغ را خارج از توان خود دانسته و همچون گذشته خواستار پرداخت بخشی از هزینه‌ها از سوی دولت شده‌اند.
کارفرمایان در سال‌های گذشته نیز از دولت خواسته بودند هزینه بهداشت، آموزش، مسکن و حمل و نقل کارگران در تعیین حداقل دستمزد را برعهده بگیرد.
در این شرایط علیرضا حیدری که خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، او را کارشناس حوزه کار معرفی کرد، گفت: شورای عالی کار ابتدا حقوق کارگران در سال ۱۳۹۸ را ترمیم کند و بعد درباره حداقل دستمزد سال آینده تصمیم بگیرد.
او احتمال موکول شدن حداقل دستمزد به سال آینده را «غیرممکن» و «بعید» دانست و افزود: اهمیت دستمزد از کرونا کمتر نیست و باید تا قبل از پایان سال در مورد سرنوشت آن تعیین تکلیف کرد.
شورای عالی کار ایران حداقل دستمزد کارگران برای سال جاری یک میلیون و ۵۶۰ هزار تومان تعیین کرده است. تشکل‌های کارگری مستقل در بیانیه‌ای مشترک خواستار افزایش حداقل دستمزد به ۹ میلیون تومان شده‌اند.
در غیاب نمایندگان تشکل‌های کارگری مستقل اما اعضای خانه کارگر، دولت و کارفرمایان همانند سال‌های گذشته در باره حداقل دستمزد تصمیم می‌گیرند.
***********
کارگران و امر سیاسی
انیسه ابراهیمی: گفتوگو با فرشاد اسماعیلی
انسیه ابراهیمی: جنبش کارگری ایران مانند سایر نهادهای مدنی، از آغاز شکل‌گیری تا به امروز با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده و در مطالبات خود پیشروی و عقب‌نشینی‌های متعددی داشته است. در گفتوگو با فرشاد اسماعیلی، فعال کارگری و حقوق کار، کارگران و نسبت فعالیت‌های صنفی و سیاسی‌شان را به بحث گذاشته‌ایم.
اگر بخواهیم مسیر حقوق کار را در نظر بگیریم، طیفی می‌بینیم که یک سر آن در منتهی‌الیه راست و سر دیگر آن در منتهی‌الیه چپ قرار می‌گیرد. در توضیح اینطور باید گفت که سر راست این طیف تابع توافقات مدنی یا فقه سنتی بوده. توافقات مدنی به معنای آزادی‌های قراردادی و آزادی اراده‌ها و فقه سنتی هم به معنای استفاده از باب اجاره و رابطه موجر و مستأجر است.
علی‌رغم تفاوت‌ها در این دو خاستگاه، این دو در جاهایی باهم همپوشانی دارند، یک کاسه می‌شوند و همدیگر را کسر نمی‌کنند. در تاریخ شرایط کار در ایران این منتهی‌الیه راست سرآغاز وضعیت حقوق کار در ایران بوده. در این شرایط آنچه بین کارگر و کارفرما حاکم بوده چیزی بین آزادی اراده طرفین است که در حقوق خصوصی ریشه دارد و یا بحث اجاره کارگر و رابطه موجر و مستأجر بین کارگر و کارفرما یا به شکلی برده‌داری در فقه سنتی است که این مسئله هم تابع توافق طرفین است که در هر دو اینها موجر/ کارفرما به‌واسطه داشتن قدرت بیشتر که شامل ابزارآلات و سرمایه و زمین می‌شده، بالادست‌تر بودند و هیچ‌کس بنای دخالت و مداخله در این رابطه نابرابر را ندارد؛ بنابراین شرایط و قوانین کار در ابتدا بدین شکل بوده اما به‌واسطه مبارزات کارگران به سمت حقوق عمومی پیش می‌رود. حقوق عمومی بدین معناست که دولت مدرن از طریق قانون‌گذاری موظف است در شرایط کار مداخله کند و ملزم است با این مداخله آمرانه و حمایت‌گر، جای آزادی اراده و توافق استیجاری را بگیرد و وضعیت کارگر و کارفرما را حداقل متعادل کند. برای رسیدن به شرایط کار از سمت حقوق خصوصی به سمت حقوق عمومی، به‌واسطه اعتراضات و اعتصابات و مقاومت‌ها این حرکت‌ها گاهی هم به جنبش تبدیل شده و توانسته نهاد قدرت، دولت و کارفرما را وادار کند که به وظایف خود عمل کند. مثلاً یکی از مطالبات این اعتصابات در سال ۱۳۰۱ صنعت نفت آبادان است. در آن زمان طبقه کارگر ایران هیچ متحدی یا نماینده‌ای در دستگاه قدرت نداشت. غیر از نمایندگان انگشت‌شماری مثل سلیمان میرزا؛ اما با این حال حرکت از سمت حقوق خصوصی به سمت حقوق عمومی به‌واسطه مبارزات کارگران سوق یافت. در همین سال‌ها که اعتصابات کارگری شکل گرفته، سید یعقوب انوار شیرازی در مجلس در مخالفت با داشتن قانون کار در مملکت می‌گوید: «هنوز در مملکت کارگر نداریم و همه کارفرما هستند»؛ اما همزمان در تاریخ اعتصابات صنعت نفت هم یکسری مطالبات مطرح می‌شود و در سال‌های بعد ادامه می‌یابد. در مقاطع مختلف همین مطالبات را شاهد هستیم. پس در این حرکت از سوی حقوق خصوصی به حقوق عمومی جنبش کارگری معنا می‌یابد.
از نظر تاریخی در دوره‌هایی که آزادی‌های نسبی سیاسی برقرار می‌شود، فعالیت‌های اتحادیه‌ای و فعالیت‌های سازمان‌یافته کارگران توسعه پیدا می‌کند. قبل از انقلاب بعد از سقوط رضاشاه، حزب توده تشکیل شد. در تابستان سال ۲۱ اولین کنفرانس شورای متحد مرکزی برگزار شد. هر نگاهی که به حزب توده داشته باشیم این اولین تشکل‌یابی کارگران در ایران است. حال هر دوره که اختناق سیاسی بیشتر شده تشکل‌های کارگری هم به حاشیه رانده شدند. در ۱۳۰۲ که رضاخان نخست‌وزیر شد، برای اینکه پایه‌های قدرت فردی‌اش را مستحکم‌تر کند و قوه مجریه هژمونی بیابد، اتحادیه‌های کارگری را در موضع ضعف قرار می‌دهد؛ یعنی حقوق عمومی در شرایط کار ضعیف‌تر می‌شود.
این گزاره که در دوره اختناق کارگران عقب نشسته‌اند و در دوران آزادی‌های نسبی، توسعه یافته‌اند، یک واقعیت هست اما قابلیت تعمیم دادن ندارد؛ چون اولاً) تاریخ نشان می‌دهد همزمان با برخورد، مقاومت هم شکل گرفته و این دوگانه نتیجه‌اش نادیده گرفتن عاملیت کارگران است. ثانیاً) در سال‌هایی که کانال‌های حقوق عمومی در کشور مسدود بوده و مثلاً تشکل‌های کارگری تعطیل شده یا محدود شده‌اند، اشکال دیگری از مقاومت را تجربه کرده‌اند؛ مثلاً در دوم شهریور ۱۳۲۴ مأموران دفاتر مرکزی حزب توده را اشغال کردند و دوازده نفر را بازداشت کردند و نزدیک چهارده روزنامه را تعطیل کردند؛ اما در واکنش به این حملات گروه‌هایی از کارگران مبارز مثلاً در استان مازندران کارخانه‌ها و نقاط راه‌آهن را اشغال کردند، حتی در دوره رضاخان کارگران در مجلس نماینده داشتند و با وجود سرکوب، شخص سلیمان میرزا در مجلس برای اولین بار قانون کار را مطرح کرد. درواقع متناسب با سطح سرکوب سطوح مبارزه کارگران هم مدرج است. سلیمان میرزا باعث شد وقتی قانون کار آمد حقوق عمومی پررنگ‌تر شود و تکالیف آن بر عهده دولت باشد و به‌عنوان قوه مجریه مجبور شود اجرا را بر عهده بگیرد. درواقع مجلس باعث باز شدن شریان اصلی حقوق عمومی در کشور در حوزه حقوق کار شود؛ البته آن مجلس و به‌تناسب آن زمان. نمی‌شود نسخه پیچید که ورود پارلمان برای نمایندگان کارگری در همه مقاطع سطحی از مبارزه کارگری و رفتن به سمت حقوق عمومی است؛ چراکه همان استراتژی در زمان حاضر جواب عکس می‌دهد. جنبش کارگری در تأثیر از بعضی وقایع بین‌المللی هم بوده مثلاً انقلاب اکتبر روی این جنبش اثر متقابل خود را گذاشته و شاید باعث سازمان‌یابی‌هایی شده؛ حزب عدالت یا حزب کمونیست در انزلی بی‌ارتباط با انقلاب اکتبر نبودند.
■ در این مسیر مطالبات جنبش چه بوده؟
مطالبات فعالان کارگری خارج از فضای واقعی نبوده و همواره در هر دوره هوش اجتماعی آنها منجر به مطالباتی هم شده که در چارچوب همان شرایط زمانی نیاز بوده و ضرورت پیدا کرده است. ممکن است گاهی روش دستیابی به مطالبات، تدافعی نبوده و تند و تهاجمی بوده، اما مطالبه با توجه به اینکه ضرورت زندگی آنها بوده، همیشه قابل دستیابی و واقعی و مشخص بوده است. این مطالبات در هر دوره‌ای متفاوت بوده است. نه به خصوصی‌سازی شاید در دره اول پهلوی معنای اولویتی نداشته چه از نظر سطح تاریخی چه جنس مطالبات و چه پتانسیل ایجاد سازمان. معمولاً وقتی فضا بسته شده و امکان طرح هر مطالبه‌ای وجود نداشته، مطالباتی که معطوف به امکان تشکل‌یابی و ماندن در شرایط بوده بیشتر مطرح شده است مانند امکان فعالیت صنفی یا داشتن نشریه، اما گاهی هم مطالبات بیشتر بوده و شکل حداکثری‌تری نسبت به اینها داشته است. کارگران در مقاطع مختلف این هوش اجتماعی را به خرج داده‌اند که چگونه و در چه سطحی و با چه اولویتی مطالباتشان را مطرح کنند.
■ جنبش‌های اجتماعی هم سویه‌های سیاسی دارند، هم سویه‌های صنفی. سویه‌های سیاسی جنبش چقدر بوده؟ آیا این سویه‌های سیاسی باعث انحراف از مطالبات صنفی هم شده‌اند؟ آیا این دوگانه درست است؟
گزاره صنفی یا سیاسی همیشه مطرح بوده و در مقاطع مختلف قبل از انقلاب در دوران پهلوی اول و دوم، هم مورد توجه بوده؛ یعنی در برخی زمان‌ها وجوه صنفی پررنگ شده و در برخی زمان‌ها وجوه سیاسی. با توجه به خواسته‌ها و اهداف کارگران و شیوه‌های برخورد شاخص‌ها و فراوانی‌های شیوه عمل کنشگران کارگری متفاوت شده است. فرضیه‌های مختلفی اینجا مطرح می‌شود، اما می‌شود در کلیات مسائلی را تبیین کرد. در مقطعی در خرداد ۱۳۲۶ شاپور بختیار، رئیس اداره کار خوزستان بوده و اتحادیه کارگری تشکیل داد و اطلاعیه‌ای منتشر کرد و در آن نوشته بود که اتحادیه قانونی نباید به هیچ حزب با هیچ سیاستی وابسته باشد. این از سمت مقامات در دولت بود؛ اما از طرف دیگر حتی بعضی از فعالان حزبی هم همین را در مقاطعی دیگر تکرار می‌کردند. با این که مبارزات کارگری را از سوی حزب کانالیزه می‌کردند، اما بسیاری موارد مثل جنگ هم بود که هشدار می‌دادند که فعلاً اعتصابات را تعطیل کنید و تولید کنید؛ بنابراین مطالبات صنفی و سیاسی هم از جهت دولت و هم جهت فعالان همیشه مطرح بوده؛ اما بحث بر سر این است که مطالبات صنفی به چه معناست و مطالبات سیاسی به چه معناست؟
اگر بخواهیم نگاه حداکثری داشته باشیم سیاسی بودن مطالبات کارگری گاهی به معنای انقلاب سیاسی است و گاهی در سطح ورود به سازمان و قدرت و گاهی هم مطالبه سیاسی و حداکثری در سپهر کار. اعتصابات پالایشگاه آبادان در سال‌های منتهی به ۵۷ نوعی ورود به مطالبه سیاسی انقلاب است. انقلاب ۵۷ اوج مشارکت سیاسی طبقه کارگر است و حتی برخی مثل آبراهامیان معتقدند ورود این طبقه به عرصه انقلاب بود که پیروزی را رقم زد؛ یعنی طبقه کارگر هم خواهان تغییر رژیم شده بود. حتی رهبران مذهبی انقلاب در آن روزگار مانند آیت‌الله خمینی، در زمانی که کارگران پالایشگاه به مشکل مالی برخوردند گفتند به این کارگران کمک مالی کنید تا اعتصابات ادامه پیدا کند. این تجربه اتفاق افتاده و کمیته اعتصابات کارگری تشکیل شد و مشخصاً در اعتصابات پالایشگاه نفت خیلی مؤثر بود. بعد از پیروزی انقلاب هم اعتصابات پایان نیافت و باز ایشان پیغام داد که انقلاب پیروز شده و اعتصابات را تمام کنید. این یک سطح است که در تاریخ معاصر ما هم رقم خورده است. سطح دیگر هم ورود به پارلمان است. اینها در مقاطع مختلف اما ممکن است معنای دیگری بیابند. چه در سطح اول چه در سطح دوم. یک زمان سلیمان میرزا به مجلس رفت و دستاورد خوبی هم داشت اما امروز در انتخابات مجلس، خانه کارگر کاندید معرفی کرده و تبلیغ هم می‌کنند که نمایندگان کارگران هستند. درحالیکه نه تشکل‌اند نه نماینده کارگرند و نه مطالبات کارگران را می‌توانند نمایندگی کنند. پس ورود به مجلس و پارلمان هم نوعی مطالبه است. سطح دیگر هم این است که کارگران نسبت به مناسبات سیاسی حاکم و نحوه اداره محل کار خودشان در سپهر کار فعال صنفی شوند و بخواهند اعمال‌نظر کنند که اداره کارگاه چطور باشد. اینجا دیگر نمی‌توانی خط‌کشی وسط صنفی و سیاسی بگذاری. مثلاً مخالفت با خصوصی‌سازی.
کارگر می‌گوید خصوصی‌سازی سیاست اصلی کشور است و باید متوقف شود چون من کارگر دارم استثمار می‌شوم و دارم نتیجه را می‌بینم. این مطالبه هم معطوف به قانون کار است و هم سیاسی‌ترین مطالبه فعال کارگری می‌تواند باشد.
■ آیا جنبش کارگری توانسته در سیر خودش در نهادسازی موفق باشد؟
اگر از دوگانه‌ای که در این گفتوگو بحث شد که همان عقب‌نشینی در شرایط اختناق و پیشروی در فضای باز سیاسی بود، خارج شویم چون گفتیم نقش عاملیت را از کارگر می‌گیرد، بحث این است پس دیگر لزوماً نهادسازی نمی‌تواند ملاک موفقیت جنبش کارگری یا جنبش‌های دیگر باشد. این که الآن مجموعه‌های کارگری سندیکا و شورای کارگری ندارند یا این که داشتند و از دست داده‌اند، به این معنا نیست که شکست خورده‌اند. همان‌طور که برافراشتن تابلوی سندیکا هم لزوماً نشان‌دهنده موفقیت کارگران مجموعه نیست.
این سؤال نهادسازی را خط‌کشی برای میزان موفقیت در نظر گرفته درحالیکه شاید باید موفقیت جنبش کارگری را با ملاک‌های دیگری و در وضعیت دیگری بسنجیم. این که چقدر جنبش کارگری توانسته گفتمان‌های رایج سیاسی را متزلزل کند یا مشروعیت پایه این گفتمان‌ها را متزلزل کند یکی از این ملاک‌هاست. در سال‌های اخیر شاید سندیکا نبوده و نهادسازی نشده اما به‌طور مثال در پیگیری موضوع خصوصی‌سازی‌ها جنبش کارگری ناموفق هم نبوده و کارهای مهم دیگری کرده. حلقه‌های شکل گرفته بین فعالان مدنی، فعالان دانشجویی و فعالان زنان با کارگران مستحکم‌تر و بیشتر شده و این یکی از دستاوردهای مهم است. شاید جنبش کارگری به این هوشمندی رسیده که وقتی امکان رسیدن به سندیکا و شورای کارگری وجود ندارد و تشکل‌های موجود در ادبیات رسمی قانون کار، به‌نوعی دولتی هستند و با معیارهای قانون بین‌المللی کار هم تشکل کارگری محسوب نمی‌شوند، مطالباتش را از مسیری دیگر پیگیری کند. حلقه‌های ارتباط بین انواع مزدبگیران و انواع فعالان مدنی که در سال‌های اخیر شکل گرفته و مستحکم شده با وجود هزینه‌هایی که داده‌اند نوعی از موفقیت است که در دسته‌بندی‌های مرسوم و موسوم نمی‌گنجد.
■ در شرایط امروز ایران، جنبش کارگری در چه مختصاتی قرار دارد؟
با توجه به این که در یکی دو سال اخیر فضا محدودتر شده، فعالیت‌ها و اعتصابات کارگری علیه پیشروی سیاست‌ها برای فرودست‌تر کردن طبقه کارگر بوده. همچنین پیوند بیشتر جنبش کارگری با فعالان دیگر مثل فعالان دانشجویی اتفاق افتاده است. هرچند این پیوند با واکنش مواجه شده است، اما شکل گرفته است. این شکل از مقاومت، ناشی از شرایط است و پیوندهای به‌وجود آمده به این سادگی آسیب نخواهد دید.
وضعیت امروز به نظر من وضعیتی نرمال است. این پیوندها همه طبیعی و از جنس زنجیرهای اجتماعی واقعی‌اند. این پیوندها را نساخته‌اند وجود دارند.
لینک مطلب در تریبون زمانه
لینک منبع اصلی: سایت میدان
***********
کرونا در ایران: کارگران روزمزد و موقت در معرض بیکاری و گرسنگی
با شیوع کرونا در ایران علاوه بر این که کارگران و خانواده‌هایشان در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند، خطر بیکاری کارگران هم افزایش یافته است. گزارش‌هایی از بیکار شدن کارگران ساختمانی، و کارگران مغازه‌هایی که در اثر شیوع کرونا بسته می‌شوند منتشر شده است؛ کارگران روزمزد و موقتی که بیمه نیستند و نمی‌توانند از مقرری بیکاری استفاده کنند و در معرض گرسنگی قرار می‌گیرند. تازه‌ترین خبرها مربوط به بسته شدن بازار گل و گیاه غرب تهران (ستاری) و بیکاری کارگران و غرفه‌داران این بازار است. یک فعال صنفی کارگران باربر قائمشهر در استان مازندران هم گفته است کار باربران ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته است.
خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) پنجشنبه ۱۵ اسفند در دو گزارش از بیکارشدن ده‌ها کارگر در اطراف تهران و قائمشهر بر اثر شیوع کرونا خبر داده است. هر دو مورد مربوط به مشاغلی است که به طور معمول در آستانه سال نو رونق و درآمد دارند: باربری و فروش گل.
باربران کارمزدند و دستمزدشان پائین و حتی کمتر از حداقل دستمزد است. به گفته‌ی قربان حسن‌زاده فعال صنفی کارگران باربر قائمشهر باربران این شهر حدود هزار نفرند و این صنف سال گذشته در استانه عید حتی یک درصد هم بیکاری نداشته است اما امسال باربران زیادی خانه‌نشین شده و درآمدی ندارند:
«معمولاً شب عید کار برای کارگران باربر زیاد است اما امسال متاسفانه به خاطر شیوع کرونا، بازار کار ما دچار رکود شده؛ در حال حاضر، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کارگران باربر قائمشهر بیکارند. در واقع امید کارگران باربر به شب عید بود که امسال متاسفانه این امید به ناامیدی مبدل شد.»
او درباره سلامتی کارگران باربری که کار دارند هم نگران است زیرا با این که در اماکن عمومی کار می‌کنند و با افراد زیادی سر و کار دارند اما ماسک و دستکش ندارند و آن را با هزینه شخصی خود تامین می‌کنند.
بازار گل و گیاه غرب تهران هم که از سوی شهرداری به علت شیوع کرونا تعطیل شده بیکاری ده‌ها کارگر و غرفه‌دار را در پی داشته که از بیمه اجتماعی هم بی‌بهره‌اند.
این کارگران که بنا بر گزارش در روستای «کِشار بالا» از توابع بخش کن شهرستان تهران ساکن هستند بیش از ۱۰۰ خانوارند که از فروش گل و گیاه زندگی می‌کنند.
یکی از این کارگران گفته است:
«امسال به تازگی ازدواج کرده‌ام اما شیوع کرونا به کل بازار کار ما را به هم ریخته است. ما روزمزد هستیم. هر روزی که کار کنیم، مزد می‌گیریم. از بیمه هم خبری نیست. اسفند ماه همیشه یک نوری در دلمان روشن می‌شد که اینجا مشغول به کار می‌شویم و پول نسبتاً خوبی نصیبمان می‌شود. حالا نمی‌دانم با همه هزینه‌هایی که انتظارم را می‌کشند، چطور باید کنار بیایم. شغل دیگری هم نیست.»
یک کارگر دیگر پرسیده است:
«الان با وجود کرونا کجا برویم؟ چطور از پس هزینه‌های عید بربیاییم؟ کجا دنبال شغل بگردیم؟ درحالیکه مرفهین در خانه نشسته و خود را قرنطینه کرده‌اند، کارگران صبح به صبح از خانه بیرون می‌زنند و مطابق روال قبل کار می‌کنند. انگار نه انگار که بیماری در مناطق فقیرنشین وجود دارد.»
گرچه شهرداری اعلام کرده تعطیلی این بازار موقت است و قول بازگشایی آن را داده است اما کارگران نگرانند که در آن زمان نیز فروش کاهش داشته و هزینه زندگی‌شان را تامین نکند.
***********
کارگران و کرونا در ایران: تبعیض، نگرانی و اعتراض
با گذشت بیش از ۱۰ روز از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران، و انتشار خبرهایی مبنی بر ابتلای کارگرانی در چند واحد به این ویروس هنوز دستورالعملی سراسری برای مقابله با شیوع آن در کارگاهها و موسسات تولیدی و خدماتی ابلاغ نشده است و نظارتی وجود ندارد. کارگران و فعالان کارگری اقدامات انجام‌شده تا کنون را کافی نمی‌دانند و نگران ابتلای خود و خانواده‌هایشان هستند. یک فعال حوزه‌ی ایمنی و بهداشت کار می‌گوید: «اگر نمی‌توانیم بهداشت کارگاه‌های صنعتی و سلامت کارکنان آنها را تضمین کنیم، ابتدا باید فعالیت‌های صنعتی را متوقف کنیم و بعد با رعایت کامل استانداردهای بهداشتی و مراقبتی کارگاه را بازگشایی کنیم».
جمعه ۹ اسفند ۱۳۹۸ سعید نمکی وزیر بهداشت ایران درپی جلسه ستاد بحران کرونا اعلام کرد هفته سختی در پیش است و پیک اصلی کرونا در راه است. همان روز از مردم خواسته شد حتی‌الامکان از خانه خارج نشوند. جلسات مجلس و کلاس‌های درس و آزمون‌های حوزوی در حوزه‌های علمیه تعطیل شد. مدارس و دانشگاه‌ها تعظیل است و ساعت کار ادارات کاهش یافته و در خوزستان به دستور استاندار حضور کارمندان ادارات یک روز در میان شده است.
وزیر کار سه‌شنبه ۱۳ اسفند از لغو تمامی جلسات هیات‌های حل اختلاف، و «تشکل‌های کارگری و کارفرمایی» تا پایان فروردین خبر داد. اما از تصمیم فراگیر این وزارتخانه برای محیط‌های کار کارگران خبری نیست.
حسین ترحمی فعال حوزه‌ی ایمنی و بهداشت کار روز ۱۳ اسفند به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:
«در حالی حتی یک کتابچه برای مقابله با بهداشت فردی و کارگاهی در مقابله با ویروس‌ها و بیماری‌های شغلی تهیه نشده است که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حتی یک “دستورالعمل” الزامی برای نحوه‌ی مواجه‌ی کارگاهها با بیماری کرونا تبیین و ابلاغ نکرده است.»
بنا بر گزارش‌های منتشره، کارگران در برخی کارخانه‌ها مقرراتی برای پیشگیری وضع شده. برخی دیگر کارگران را به مرخصی اجباری و بدون حقوق فرستاده‌اند. و در واحدی دیگر کارگرانی که برای حفاظت خود و خانواده‌شان از ابتلا به کرونا در محل کار حاضر نمی‌شوند تهدید به اخراج شده‌اند. ساعت کار کاهش نیافته که هیچ، آنها در برخی واحدها ناگزیر به اضافه‌کاری و گذراندن روزهای ۱۲ ساعته کار هستند. اقدامات پیشگیرانه هم از جمله توزیع بسته‌های بهداشتی میان کارگران به درستی انجام نشده است.
کرونا و کارگران
ویروس کرونا بیشتر از شخص به شخص از طریق تماس نزدیک منتقل می‌شود. افرادی که در محیط‌های پرجمعیت فعالیت و یا زندگی می‌کنند بیشتر با خطر ابتلاء به آن روبرویند.
شیوع کرونا همانند هر اپیدمی دیگری قشرهای تهیدست و محروم جامعه را بیشتر در معرض خطر قرار می‌دهد. کارگران به اقتضای کار خود در محیط کار در تماس نزدیک با یکدیگرند، ابزار کار را دست به دست می‌کنند و یا همزمان روی چند دستگاه کار می‌کنند. اغلب جای کار ثابتی ندارند. و به دلیل حضور فشرده در سرویس‌های حمل و نقل و غذاخوری، استفاده مشترک از سرویس‌های بهداشتی بیشتر در معرض خطر قرار دارند. آنها بیشتر در معرض خطرند اما سطح اقدامات پیشگیرانه انجام شده برای کارگران چنان نازل است که می‌توان گفت به حال خود رها شده‌اند.
علی، کارگر یک کارخانه خصوصی در نزدیکی تهران روز ۱۳ اسفند به روزنامه شرق گفت:
«اگر کرونا جدی است چرا برای یکسری از نیروی کار باید رعایت شود و درمورد کارگران قراردادی و بی‌امنیت شغلی که در یک کارخانه خصوصی کار می‌کنند، نه. کارفرما هم تا یک دستور از بالا برایش نیاید، معلوم است که حاضر نیست از یک ساعت سود اقتصادی خود هم بگذرد، حتی اگر به قیمت درخطرقراردادن جان تک‌تک نیروی کارش باشد. دولت هم کارگر را به کارفرما سپرده تا هر تصمیمی مبنی بر سود حداکثری خود برایش بگیرد».
ابتلای چند کارگر
خبرهایی درباره ابتلای کارگران در چند واحد به ویروس کرونا منتشر شده است. به گفته‌ی کارگران پارس جنوبی هفته گذشته سه تن از همکاران آنها به کرونا مبتلا و به بیمارستان منتقل شده‌اند. اما بیشتر کارگاهها فاقد حداقل امکانات بهداشتی و پیشگیرانه هستند و بسته‌های بهداشتی نیز که برای کارگران تهیه شده، از سوی پیمانکار در اختیار کارگران قرار نگرفته است.
کارگران سیمان کارون نامه‌ای درباره عدم انجام حداقل اقدامات پیشگیرانه در این شرکت به وزیر بهداشت نوشته‌اند. در نامه آمده است که یکی از کارمندان این شرکت به نام گرگانی مبتلا به ویروس کرونا شده و سرپرست شرکت با مرخصی او مخالفت کرده که در نهایت با اعتراض کارکنان به او مرخصی داده شده است. این فرد هم‌اکنون در قرنطینه به سر می‌برد.
یک کارگر شاغل در یک واحد تولیدی در شهرک صنعتی صفادشت تهران روز دوشنبه ۱۲ اسفند از ابتلای دو تن از کارکنان این شرکت به ویروس خبر داده و افزوده است این کارخانه ۵۰۰ کارگر دارد، اما کارفرما نه کارخانه را تعطیل می‌کند و نه حاضر است ساعت کار را کم کند. فقط می‌گویند مواظب خودتان باشید. در صورتی که امکانات بهداشتی کافی نیست: «آن هم در کارگاه آهنگری که کارگران ابزار کار را دست به دست می‌کنند.»
یکی از کارگران بارگیری در شرکت ملی پخش فراوده‌های نفتی منطقه اصفهان هم می‌گوید یکی از همکاران او به کرونا آلوده شده. او می‌افزاید کل ایران راننده‌ها به این محل می‌ایند و کارکنان این شرکت در تماس هستند. اما «وضعیت بهداشتی صفر است».
گروه صنعتی بوتان تولیدکننده انواع وسائل گرمایشی نیز دو روز پیش با انتشار بیانیه‌ای از تعلیق فعالیت‌های خود به علت شیوع بیماری کرونا خبر داد اما روشن نیست که تعلیق فعالیت‌ها در پی ابتلای کارگران شرکت به کرونا صورت گرفته یا اقدامی صرفا پیشگیرانه است.
چه اقداماتی صورت گرفته؟
گرچه مسئولان اداره کار برخی استان‌ها از جمله گیلان از ابلاغ دستورالعمل به کارفرمایان خبر داده‌اند اما گزارش کارگران و فعالان کارگری از واحدها خلاف این ادعا را نشان می‌دهد.
تنها خبری که از تعطیلی کارخانه‌ها درپی شیوع کرونا انتشار یافته، مربوط به شرکت بوتان است. در بیشتر شرکت‌ها اقدامی برای کاهش ساعت کار یا تعطیلی صورت نگرفته است. در برخی شرکت‌ها کارگران همچنان وادار به اضافه‌کاری هستند.
در چند روز اخیر کارگران واحدهای متعددی نسبت به عدم اقدامات پیشگیرانه در محیط کار خود از جمله توزیع بسته‌های بهداشتی در محیط کار و عدم کاهش ساعات کار اعتراض کرده‌اند که می‌توان به کارگران نیشکر هفت‌تپه، رانندگان شرکت واحد تهران و حومه، کارکنان اقماری شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت، منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر، ایران خودرو، کارگران شهرک صنعتی کاوه، رانندگان حمل و نقل جاده‌‌ای بیرجند، انجمن تاکسی‌رانان تهران، کارگران خدماتی مترو تهران، کارگران فروشگاه‌های زنجیرهای، کارخانجات و شرکت‌های مستقر در استان گیلان، کارگران نیشکر هفت‌تپه و هپکو اراک، کارگران شهر صنعتی کاوه در ساوه و… اشاره کرد.
یک نماینده شورای اسلامی کار در شرکت برنا الکترونیک می‌گوید در این شرکت کمیته ویژه‌ی مقابله با ویروس کرونا تشکیل شده و اقداماتی برای حفظ بهداشت محیط کار در دستور کار قرار داده است.
محمد، کارگر یک کارخانه واقع در نزدیکی تهران می‌گوید تنها اقدامی که در شرکت انجام شده سنجیدن حرارت بدن کارگران به هنگام ورود با یک دماسنج خانگی و گذاشتن محلول ضدعفونی در ورودی شرکت است.
کارگران شهرداری‌ها که اغلب مطالبات معوقه دارند، این روزها در شرایط پرخطری قرار گرفته‌اند. آنها علاوه بر پسماندهای معمول باید ماسک‌ها و دستکش‌هایی را هم که در گوشه و کنار خیابان‌ها رها شده و ممکن است به ویروس کرونا آلوده باشند، جمع‌اوری کنند.
یک کارگر شهرداری تهران در اعتراض به عدم توزیع ماسک و دستکش میان کارگران شهرداری می‌گوید پیمانکاران برای جان کارگران ارزشی قائل نیستند. حال آن که تامین بهداشت و امنیت جانی کارگران بر عهده کارفرماست و دولت وظیفه دارد بر این امر نظارت کند.
کارگران کارخانه سیمان کارون در نامه‌ای به وزیر بهداشت فهرستی ۱۸ ماده‌ای از اقداماتی که برای مقابله با کرونا توصیه شده اما در این کارخانه انجام نمی‌شود، ارائه کرده‌اند؛ از معاینه پرسنل در بدو ورود به شرکت گرفته تا عدم نظافت سرویس‌های بهداشتی کارخانه و مخالفت با مرخصی کارگرانی که مشکوک به ابتلاء به ویروس کرونا هستند. آنها هشدار داده‌اند در صورت ادامه این وضع، «شاهد وقوع فاجعه گسترده‌ای در خوزستان خواهیم شد».
کارگران ایران خودرور بسته‌های بهداشتی را دریافت نکرده‌اند. دستکش و ماسک تنها در اختیار کارکنان حراست شرکت قرار گرفته است. رئیس اتحادیه کارگران خودروسازی گفته است در شرکت‌های خودروسازی ایران برای هر ۶۰ کارگر تنها یک سرویس بهداشتی وجود دارد.
استان گیلان یکی از مراکز شیوع ویروس کروناست و خبرهای رسمی و غیر رسمی درباره شیوع ویروس در شهرهای این استان هشداردهنده است. حسن ایزدی دبیر اجرایی خانه کارگر رشت می‌گوید: «هر کارگری با ما تماس گرفته است، درخواست کرده که کارگاهش تعطیل شود یا از حداقل ساعات کاری کاهش یابد: نه تنها ابلاغیه کلی نداشتیم بلکه کارفرماها نیز اقدامی در این راستا نکرده‌اند.»
استان مرکزی یکی از مراکز صنعتی ایران است و ابرشرکت‌های هپکو، آذر آب، واگن‌سازی و ده‌ها شرکت مشابه در آن قرار دارند. مهراب بوجاری، رئیس انجمن صنفی مسئولان کمیته‌های حفاظت فنی و بهداشت کار استان مرکزی گفته است که اطلاعات درستی از راه‌کارهای لازم برای پیشگیری و جلوگیری از گسترش کرونا در محیط‌های کار در اختیار کارشناسان بهداشت و ایمنی کار قرار داده نشده است. او افزوده: «ما خودمان در تاریکی حرکت می‌کنیم.»
پروژههای نفت و گاز: پرخطر برای کارگران
جمعی از کارگران فلزکار سه‌شنبه ۱۳ اسفند در نامه‌ای به حسن روحانی، رئیس جمهوری نوشتند در پروژههای نفت و گاز که کارگران در نزدیکی هم کار و در مناطقی با هم زندگی می‌کنند، احتمال ابتلاء بالاست اما اقدامات اولیه پیشگیری انجام نشده است.
عسلویه یکی از مناطق پرخطر برای کارگران است که در آن کارگران غیربومی در کمپ‌های مشترک زندگی می‌کنند. این کارگران پس از دو یا سه هفته کار به محل اقامت خانواده خود می‌روند و پس از استراحت باز می‌گردند.
بر اساس یک گزارش از عسلویه، «کمیته مدیریت ارشد شرایط اضطراری منطقه ویژه پارس» تهیه اقلام و اتخاذ اقدامات لازم برای پیشگیری از ابتلای کارگران را به عهده کارفرمایان شرکت‌ها گذاشته است. آنها می‌توانند «متناسب با بضاعت» خود در این زمینه اقدام کنند.
«عصر ایران» گزارش یوسف صفری از فعالان رسانه‌ای عسلویه را منتشر کرده که از وضعیت نامناسب بهداشتی کارگران و کمبود شدید ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده در شرکت‌های وابسته به نفت و سایر پروژههای این منطقه حکایت دارد.
در گزارش آمده است:
«برخی پتروشیمی‌های مستقر در منطقه با تغییر وضعیت کاری کارکنان بصورت ۱۴ روز کار و ۱۴ روز استراحت سعی در مدیریت وضعیت پیش‌آمده هستند و برخی دیگر از شرکت‌های وابسته به نفت مانند سازمان منطقه ویژه پارس، نفت و گاز پارس و… به کارکنان ساکن در شهرهای آلوده مرخصی اجباری داده‌اند و عنداللزوم در صورت ضرورت انجام وظایف، بصورت دور کاری هماهنگی‌های لازم را انجام دهند. طبق شواهد موجود هیچ تغییری در وضعیت مرخصی آنان صورت نگرفته است و محیط کار و استراحت آنها از لحاظ بهداشتی شرایط مناسبی ندارد و محدودیتی برای رفت و آمد (مرخصی) ساکنین شهرهای آلوده نیز در نظر نگرفته‌اند.»
گزارش دیگری از عسلویه و کنگان حاکی است بسیاری از کارگران پیمانکاری هنوز بسته‌های بهداشتی را دریافت نکرده‌اند و ناگزیرند در رستوران غذا بخورند.
علی، یکی از کارگران پیمانکاری کنگان هم گفته است:
«اگر کنترل کافی در ورودی‌ها و خروجی‌های استان صورت نگیرد، چند هزار کارگری که هر ماه برای استراحت با هواپیما یا اتوبوس به استان‌های دیگر می‌روند، موقع برگشت می‌توانند ناقل ویروس باشند؛ حتی یک مورد ویروس کرونا در کمپ‌های استراحت کارگران، می‌تواند خطر همه‌گیر شدن بیماری را به همراه داشته باشد. کارگران که ناچارند سر کار بمانند خواستار کنترل ورودی و خروجی‌های استان بوشهر هستند.»
کارگران شرکت ملی حفاری ایران نیز گفته‌اند در دکل‌های حفاری ۱۰۰ کارگر با هم در ارتباط نزدیک کار می‌کنند اما اقدامات پیشگیرانه لازم از جمله کاهش ساعت کار در مورد آنها عملی نشده است.
کارکنان نوبت‌کار در منطقه ماهشهر هم به عدم کاهش ساعت کار اعتراض کرده‌اند.
کاهش ساعت کار پاسخگوست؟
کارگران برخی واحدها خواستار آنند که به عنوان اقدام حداقلی ساعت کار کاهش یابد. اما می‌گویند به دلیل تراکم کارگران در سرویس‌های حمل و نقل، رختکن‌ها و سالن‌های تولید این امر چاره اساسی نیست.
کارگران لاستیک بارز کردستان واقع در دهگلان در نزدیکی سنندج، که خواستار کاهش ساعت کار هستند، می‌گویند کارفرمای این کارخانه چهره‌نگاری را جایگزین انگشت‌نگاری کرده و دستکش و مواد ضدعفونی در اختیار کارگران قرار داده است اما این اقدامات کافی نیست. آنها می‌گویند:
«در رختکن ۱۵ متری این کارخانه طی سه شیفت ۱۲۰ نفر لباس عوض می‌کنند. یعنی در هر شیفت ۴۰ نفر. سرویس بهداشتی‌ها مشترک و کوچک هستند و سرویس‌های ایاب ذهاب هم شلوغ است. در سالن‌های تولید نیز سر و کار کارگران با مواد شیمیایی همچون کائوچو و کربنات سدیم و… است. در کل بیش از ۵۰ نوع ماده شیمیایی وجود دارد که باعث می‌شود، سالن‌ها پر از دود باشند.»
یکی از کارگران پتروشیمی ماهشهر می‌گوید در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر رستوران‌ها تعطیل شده و ساعت کار کارگران تغییر کرده است. اما مشکل در سرویس‌های حمل و نقل کارگران برجاست:
«آیا با کم کردن ساعت کاری می‌توان روزانه صدها اتوبوس از کارکنان را به منطقه ویژه از آبادان، اهواز، ماهشهر، شهرک بعثت آن هم با طول مسیر بیش از یک ساعت در فضای اتوبوس حداقل ۴۰ نفری جابجا کرد؟ اگر یک نفر در این اتوبوس آلوده باشد با توجه به دوره نهفتگی ۱۴ روزه بیماری احتمال وقوع فاجعه‌ای بزرگ در منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر اتفاق افزایش خواهد یافت.»
به گفته‌ای این کارگر، این تصمیم را مدیرانی گرفته‌اند که از حال کارگران خبر ندارند. آنها با اتومبیل شخصی به محل کار می‌آیند. اگر خودشان هم با اتوبوس و مینی‌بوس می‌آمدند هم اینطور تصمیم می‌گرفتند؟
مرخصی اجباری و بی‌حقوق
تکلیف کارگرانی که به مرخصی اجباری فرستاده می‌شوند و یا به علت ابتلاء به کرونا قرنطینه می‌شوند، چیست؟
برخی کارفرمایان در اعتراض کارگران به ادامه کار گفته‌اند در صورت تعطیل کردن کارخانه، مرخصی کارگران بدون حقوق خواهد بود. این خبر برای کارگرانی که با همین دستمزد فعلی هم هزینه‌های زندگی‌شان تامین نمی‌شود، نگران‌کننده است.
شرکت بوتان فعالیت را تعلیق کرده و کارگران را به خانه فرستاده است اما روشن نیست وضعیت مزد این کارگران چه می‌شود.
مدیرکل وزارت کار هم در ارتباط با مزد کارگران در دوران قرنطینه و بهبود از بیماری مبتلا می‌گوید پس از تمام شدن مرخصی استعلاجی، قرارداد کارگر لغو و او برای دریافت حق بیمه بیکاری به سازمان تامین اجتماعی معرفی می‌شود.
کوروش یزدان روز چهارشنبه ۱۴ اسفند به خبرگزاری «رکنا» گفت:
«قانون این مسئله را تعریف کرده است، یعنی هر کارگری در قالب قانون کار یا تامین اجتماعی از مرخصی استعلاجی کثیر المدت که قرنطینه نیز از مصادیق استعلاجی تحت درمان محسوب می‌شود، برخوردار است. در این شرایط قرارداد به حالت تعلیق درآمده و مشمول استفاده از تسهیلات صندوق و بیمه بیکاری از طریق سازمان تامین اجتماعی می‌شود.»
و کارگران پیمانی و موقت؟
بیش از ۹۰ درصد کارگران از جمله در پروژه‌ها، با قراردادهای موقت کار می‌کنند و بسیاری از آنان از قبیل کارگران واحدهای کوچک و بخش قابل توجهی از کارگران ساختمانی بیمه نیستند. هم‌اکنون کارگران موقت برخی فروشگاه‌ها و سایر واحدها بیکار شده‌اند و در صورتی که این روند ادامه داشته باشد بخش بیشتری بیکار خواهند شد. یک مشاور در حوزه قراردادها و مدیریت دعاوی پروژه‌ها می‌گوید کارفرما در صورتی که پروژه را برای پیشگیری از شیوع کرونا تعطیل کند، مسئولیتی در قبال کارگران ندارد.
مرتضی آمری نیا مشاور و مدرس در حوزه قراردادها و مدیریت دعاوی پروژه‌ها سه‌شنبه ۱۳ اسفند ۱۳۹۸ به «دنیای افتصاد» گفت طبق قرارداد پروژههای عمرانی و مباحث قراردادی مرتبط، شیوع بیماری‌های واگیردار - و در این مورد کرونا - فورس ماژور یا حادثه قهری تلقی می‌شود که «خارج از کنترل دو طرف قرارداد» یعنی کارگر و کارفرماست و «هیچ یک از دو طرف، مسئول خسارتهای طرف مقابل در نتیجه عدم اجرا و یا تأخیر در اجرای تعهدات قراردادی خود، بدلیل شرایط قهری، نخواهد بود.»
او پیش‌بینی کرد که بحران شیوع کرونا ممکن است به توقف فعالیت پروژه‌ها منجر شود و به پیمانکاران توصیه کرد در این صورت ابتدا «خسارتهای توقف پروژه با هزینه‌های کنترل بیماری در کارگاهها» را مقایسه کنند و سپس تصمیم بگیرند. او گفت:
«به نظر می‌رسد در شرایط حاضر و در این مقطع زمانی که جامعه درگیر این ویروس شده است، با تمهیدات کنترلی و ایمنی در کارگاهها، ادامه کار و انجام عملیات اجرایی ناممکن نیست. بدیهی است این موضوع به معنی تحمیل کلیه هزینه‌های مترتبه به پیمانکار، نخواهد بود. در این راستا مقایسه خسارتهای توقف پروژه با هزینه‌های کنترل بیماری در کارگاهها توصیه می‌شود».
علی، همان کارگر کارخانه خصوصی در نزدیکی تهران به روزنامه شرق گفته است:
«از ساعت شش صبح که سوار سرویس می‌شویم تا ساعت شش‌ونیم بعدازظهر که برمی‌گردیم در محیط پراسترس و ازدحامی هستیم که هر‌آن امکان ابتلا به ویروس کرونا را برایمان تسریع می‌بخشد. بهترین راه الان قرنطینه و حضور در یک محیط کنترل‌شده است. اما متأسفانه نه الزام دولتی در‌این‌باره وجود دارد نه تشکل یا رسانه‌ای که بخواهد از حقوق نیروی کار دفاع کند.»
خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی (ایرنا) روز چهارشنبه ۱۴ اسفند در گزارشی با عنوان «سوهان دلخراش کرونا بر پیکر نحیف کارگران» در باره احتمال شیوع کرونا در میان کارگران استان قزوین هشدار داد و نوشت:
«ساعت کاری بالا، کمبود یا نبود تجهیزات بهداشتی، تجمع و ازدحام کارگران و حضور در محیط‌های سرد کاری باعث افزایش احتمال شیوع کرونا در جامعه کارگری استان شده و خانواده آنها را نیز تهدید می‌کند.»
یوسف صفری خبرنگار در عسلویه از مسئولان خواسته است تا دیر نشده «تصمیمات بزرگ» بگیرند به عنوان راه‌حل برای کارگران نفت و گاز می‌گوید:
«برای اینکار باید کمیته شرایط اضطراری منطقه پارس بعنوان قرارگاه مبارزه با کرونا در پارس جنوبی بررسی لازم در خصوص امکان سنجی تعطیلی موقت پروژههای در دست ساخت را در دستور کار خود قرار دهد».
بسیاری از کارگران با اشاره به تبعیض در برخورد به کارگران می‌گویند دست‌کم ساعت کار را کم کنید و محیط را به لحاظ بهداشتی برای ادامه کار آماده کنید. اگر قادر به این کار نیستید کار را موقتا تعطیل کنید و پس از گندزدایی محل کار و تهیه امکانات لازم دوباره کار را شروع کنید.
***********
کرونا در ایران: «پلاتفرم سندیکاهای کارگری سوئد - ایران»
خواستار آزادی فوری زندانیان سیاسی شد
شیوع کرونا در ایران نگرانی درباره شیوع این ویروس در زندانها و ابتلای زندانیان را افزایش داده است. تا کنون خبرهایی از ابتلای نازنین زاغری‌ـ‌رتکلیف، زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین و امیرحسین مرادی، یکی از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری آبان ۹۸ که به اعدام محکوم شده، منتشر شده است.
پلاتفرم سندیکاهای کارگری سوئد ــ ایران روز اول مارس / ۱۱ اسفند ۱۳۹۸ درباره احتمال شیوع گسترده ویروس در زندانها بیانیه‌ای صادر کرده و نوشته است احتمال ورود این ویروس به زندانها جان فعالین سندیکایی، سیاسی و مدنی زندانی را تهدید می‌کند. این تشکل با توجه به بالا بودن تعداد افراد جان باخته در اثر ابتلا به کرونا در ایران نسبت به سلامتی زندانیان سیاسی ابراز نگرانی کرده و خواستار آزادی فوری این زندانیان شده است.
پلاتفرم سندیکاهای کارگری سوئد - ایران با توجه به شرایط نامناسب نگهداری زندانیان در زندانها از جمله فضای ناکافی و نبود امکانات بهداشتی نوشته است در صورت ورود ویروس کرونا به زندانها، صدها نفر به ویروس آلوده خواهند شد.
این پلاتفرم افزوده است:
«فعالین کارگری؛ مدنی و سیاسی را فورا از زندانها آزاد کنید.! اینها مرتکب هیج جرمی نشده‌اند. با آزادی آنها نه تنها خطری متوجه جامعه نیست بلکه در این شرایط بحرانی وجود افراد فداکار و از خود گذشته و توانایی نظیر این عزیزان در بیرون زندانها بیش از هر زمانی برای جامعه بسیار مفید است. برای نگهداری حتی یک روز آنها در زندان هیچ دلیل و توجیهی قابل قبول نیست. نگه داشتن آنها در زندان بازی با مرگ آنها است و مسئولیت این بازی خطرناک تماما با قوه قضائیه و بالاترین مقامات جمهوری اسلامی می‌باشد. ما آزادی فوری و سریع آنها را خواستاریم.»
پلاتفرم سندیکاهای کارگری سوئد ــ ایران نوشته است از روابط خود با تشکل‌های جهانی کارگری و نهادهای دفاع از حقوق بشر برای اعمال فشار بر حکومت اسلامی جهت آزادی فعالان سندیکایی، سیاسی و مدنی استفاده خواهد کرد.
***********
دو انفجار در بَردَسکن به مرگ یک کارگر و قطع عضو کارگر دیگر انجامید
بر اثر دو انفجار در معدن طلا و یک کارگاه شارژ کپسول‌های آتش‌نشانی در بَردَسکن واقع در استان خراسان رضوی یک کارگر جان داد و دست کارگر دیگری قطع شد. مجتبی صادقی، رئیس آتش‌نشانی بَردَسکن چهارشنبه هفتم اسفند درباره انفجار در معدن طلا به خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) گفت جوشکاری و نشت مایعات قابل اشتعال در موتورخانه ژنراتور برق سنگ شکن معدن طلای بردسکن موجب وقوع این انفجار شد و یک کارگر ۴۰ ساله تاسیسات معدن به دلیل سوختگی شدید جان خود را از دست داده است. به گفته‌ی رئیس آتش‌نشانی بَردَسکن، انفجار دیگر در یک کارگاه غیراستاندارد شارژ کپسول‌های آتش‌نشانی روی داده و منجر به قطع دست متصدی کارگاه شده است. او افزود این دومین انفجار در این کارگاه بود و پیش‌تر به متصدی آن به صورت مکتوب تذکر داده شده بود. روزانه ده‌ها حادثه کار در ایران روی می‌دهد که تعدادی از آنها به مرگ کارگران می‌انجامد. سازمان پزشکی قانونی هفته گذشته اعلام کرد در ۹ ماه اول امسال ۱۳۶۳ کارگر در اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند.
***********
دهمین روز اعتصاب و تجمع کارگران اخراجی شرکت نفت ماهشهر
کارگران اخراجی شرکت پخش فرآورده‌های نفتی ماهشهر پنجم اسفند دهمین روز اعتصاب خود را پشت سرگذاشتند. کارگران اخراجی که بیش از ۳۰ تن هستند، از کارگران بومی این شرکت هستند و بیش از چهار سال در این شرکت سابقه کار دارند. در کلیپی که خبرگزاری عصر جنوب امروز از تجمع کارگران مقابل درب ورود و خروج تانکرها منتشر کرده، کارگران می‌گویند مسئولان آمدند و وعده دادند اما خُلف وعده کردند. به گفته‌ی کارگران، مدیریت قصد دارد کارگران غیربومی را جایگزین آنها کند. شرکت پخش فرآورده‌های نفتی ماهشهر دربرگیرنده انبارهای نفتی و تامین‌کننده سوخت تعدادی از نیروگاه‌ها از جمله نیروگاه‌های سنندج، کرمانشاه، BOT شیراز، و حافظ شیراز است. در مرداد سال جاری کارگران این شرکت در حمایت از کارگران اخراج شده دست به اعتصاب زده و مقابل فرمانداری ماهشهر تجمع کرده بودند.
***********
اعتراض کارگران به عدم اجرای اقدامات پیشگیرانه در برابر شیوع ویروس کرونا
در پی اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در ایران، کارگران پارس جنوبی، کارگران شرکت هپکو، و کارگران راه‌آهن قم از عدم وجود امکانات پیشگیرانه در محیط کار انتقاد کردند و خواستار رعایت مسائل ایمنی و در اختیار داشتن امکانات بهداشتی مقابله با این ویروس شدند. تعدادی از تشکل‌های کارگری نیز در بیانیه‌ی مشترکی از مدیریت مقابله با این اپیدمی انتقاد کردند و خواستار توزیع رایگان وسایل استاندارد پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا و درمان مبتلایان به هزینه دولت شدند.
کارگران پارس جنوبی مستقر در عسلویه و کنگان می‌گویند در بسیاری از کارگاه‌های محل کار و زندگی جمعی کارگران مایعات ضدعفونی‌کننده و امکانات بهداشتی لازم وجود ندارد و بسته‌های بهداشتی وعده شده نیز هنوز توزیع نشده و در حد حرف است.
این در حالی است که به گفته‌ی کارگران، شایعاتی وجود دارد که سه، چهار تن از کارگران عسلویه در بیمارستان بستری و قرنطینه شده‌اند.
هر چند که مجید حسینی مسئول روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر این خبر را تکذیب کرده، کارگران گفته‌اند:
«اینجا وضعت نگران‌کننده است؛ وسایل بهداشتی خیلی کم است؛ اما از قرار معلوم جلساتی گذاشته‌اند که پک‌های بهداشتی به پرسنل داده شود. اما احتمالاً این پک‌ها به همه‌ی کارگران داده نخواهد شد، برخی پیمانکاران سطح بالاتر، به کارگران این تجهیزات را می‌دهند ولی پیمانکاران سطح پایین، احتمالا این پک‌ها را به کارگران خود نخواهند داد؛ چراکه امکانات احتمالاً محدود است.»
خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) روز یکشنبه چهارم اسفند به نقل از کارگران عسلویه نوشت:
«کارگران پیمانکاری پارس جنوبی، از آنجایی که تمام کارها و پروژه‌ها، در پالایشگاه‌های عسلویه و کنگان به صورت دسته‌جمعی انجام می‌شود و کمپ‌های استراحت و اقامت نیز دسته‌جمعی است.»
در کارخانه هپکو در حال حاضر ثبت ساعت کاری، که پیش از این از طریق اثر انگشت صورت می‌گرفت، متوقف شده و به صورت کارت‌زنی انجام می‌شود. اما کارگران این شرکت در یک اعتراض که رسانه‌ای شده از عدم وجود امکانات بهداشتی پیشگیرانه انتقاد کرده و خواستار توزیع مواد ضد عفونی، ماسک، دستکش و ژل ضدعفونی‌کننده شدند.
کارگران راه‌آهن قم که از طریق شرکت «فلق» مشغول به کارند در نامه‌ای که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، از عدم اجرای اقدامات لازم برای پیشگیری از ابتلایشان به کرونا انتقاد کرده‌اند. آنها از جمله نوشته‌اند:
«در راه آهن قم چه خبراست؟ واقعا مسئولین راه‌آهن قم در خواب هستند؟ دستگاه‌های ضد عفونی شما کجا هستند؟ آقای مدیرکل، کارگران خط قم درمعرض بیماری قراردارند، چرا فکری به حال کارگرخط قم نمی‌کنید؟ چون شما مسئولین درمعرض خطر نیستید، جلسه‌ای هم دراین باره برگزار نمی‌شود؟ چرا دسته کارگری خط را کشیکی نمی‌کنید؟ مگر ما آدم نیستم؟»
چند تشکل کارگری نیز با انتشار بیانیه‌ای به سیاست پنهانکاری و انکار که به گفته‌ی آنان از سوی مسئولان در ارتباط با خبررسانی درباره کرونا در پیش گرفته‌اند انتقاد کرده و خواستار شفافیت در اطلاع‌رسانی شده‌اند.
انجمن صنفی کارگران برق و فلزکار کرمانشاه، سندیکای نقاشان البرز، شورای بازنشستگان، کمیته پیگیری ایجاد تشکل‌های کارگری، گروهی از فعالان کارگری سنندج، و گروهی از فعالان لغو کار کودک در بیانیه مشترکی به تجمعات اعتراضی که در برخی شهرها و دانشگاه‌ها در اعتراض به نحوه اطلاع‌رسانی و عدم اقدامات پیشگیرانه از سوی مسئولان انجام شده نوشته‌اند:
«باید با سراسری کردن این اعتراضات، ضمن تحت فشار قرار دادن دولت و حکومت برای اقدام فوری و بدون فوت وقت نسبت به در اختیار عموم گذاشتن وسایل استاندارد پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا به طور رایگان و همچنین درمان مبتلایان به طور کامل و با هزینه دولت، خواهان محاکمه و مجازات دروغگویان و پنهانکاران مربوطه گردید.»
مقام‌های ایرانی تا پنجشنبه هفته گذشته قویاً وجود مبتلایان به کرونا را تکذیب کرده بودند. خبر حضور کرونا در ایران با مرگ دو بیمار به طور رسمی تأیید شد.
بحث نحوه اطلاع‌رسانی درباره شیوع ویروس کرونا (COVID-19) در ایران امروز در مجلس نیز موضوع صحبت نمایندگان بود. احمد امیرآبادی فراهانی، نماینده قم اعلام کرد شیوع کرونا در قم تا کنون به مرگ ۵۰ تن انجامیده است و بیش از ۲۵۰ تن در قرنطینه هستند.
این سخنان با اعتراض وزارت بهداشت روبرو شد. کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت اما در واکنش به سخنان این نماینده محافظه‌کار منتقد دولت، آن را تکذیب کرد و گفت «ایشان صلاحیت اظهارنظر و ارائه آمار در این زمینه را ندارد.» متعاقبا احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم اعلام کرد فهرست قربانیان شیوع کرونا را در اختیار وزارت بهداشت قرار داده است.
***********
در خواف یک کارگر کشته و سه کارگر مصدوم شدند
روز پنجشنبه اول اسفند در خواف شهری در خراسان رضوی، در دو حادثه جداگانه یک کارگر جان باخت و سه کارگر دیگر مصدوم شدند. کارگر جان‌باخته علی عطایی نام داشت و در معادن سنگ سنگان اپراتور بود اما در بخش تعمیرات به کار گرفته شده بود. مجتبی عطایی برادر او به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است: «برادم علی عطایی در هنگام تعمیرات، توسط یک دستگاه لودر زیر گرفته شده و جان خود را از دست داده است، برادرم اپراتور بوده و نه راننده لودر و در اتفاق افتاده هنوز برای ما واضح نیست قصور حادثه از چه سمتی بوده است.» به گفته‌ی یونس بهره‌مند مدیر روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان خواف کارگر قربانی پیش از رسیدن به بیمارستان جان داده بود. امروز در خواف حادثه یگری نیز روی داد که طی آن سه کارگر یک شرکت معدنی در اثر انفجار گاز مصدوم و به بیمارستان منتقل شدند. ایسنا نوشته است دو تن از این کارگران پس از معالجه از بیمارستان مرخص شده‌اند و کارگر سوم به بیمارستانی در مشهد اعزام شده است. روزانه ده‌ها حادثه کار در ایران روی می‌دهد که تعدادی از آنها به مرگ کارگران می‌انجامد. سازمان پزشکی قانونی هفته گذشته اعلام کرد در ۹ ماه اول امسال ۱۳۶۳ کارگر در اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند.
***********
تجمع اعتراضی کارگران شهرداری بندرعباس مقابل استانداری هرمزگان
کارگران گفته‌اند مراجعات آنها به شهرداری و پیمانکار تا کنون نتیجه‌ای نداشته است. یکی از کارگران به خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) گفته است:
«در این شرایط اقتصادی، وقتی چهار ماه حقوق نگرفته باشی، حتی نان خالی هم در سفره نداری. دیگر مغازه‌دارها هم به ما نسیه نمی‌دهند. توقع ما اینست که شب عید ما را دست خالی نگذارند و معوقات مزدی ما را پرداخت کنند تا شرمنده خانواده‌هایمان نباشیم.»
کارگران که علاوه بر تعویق دستمزد، به نبود حداقل امکانات کار از قبیل لباس، کفش و ابزار ایمنی اعتراض دارند خواستار آن شدند که شهردار به مشکلات آنها رسیدگی کند. اما شهرداری می‌گوید حقوق دو ماه کارگران را به حساب پیمانکار واریز کرده است.
مدیرعامل شرکت پیمانکاری «فرس‌کهن» اما مدعی است که از شهرداری طلبکار است. او اعلام کرد یک ماه حقوق معوقه کارگران را پرداخته است و وعده داد یک ماه حقوق دیگر را نیز پرداخت کند. اما پرداخت بقیه مطالبات معوقه کارگران را به تسویه حساب شهرداری موکول کرد و گفت: «اگر نتوانیم مطالبات خود را از شهرداری دریافت کنیم باز هم این مشکل گریبانگیر ما خواهد بود.»
تعویق پرداخت دستمزد در شهرداری‌ها، به شهرداری بندرعباس منحصر نمی‌شود. در تعداد زیادی از شهرداری‌ها، کارگران دستمزد معوقه دارند و شهرداری و پیمانکاران کارگران را به دیگری حواله می‌دهند.
***********
اسماعیل بخشی: بیایید در روز انتخابات هر کدام یک نهال بکاریم تا هوا تازه شود
اسماعیل بخشی، فعال کارگری و زندانی سیاسی سابق در یک استوری در اینستاگرام در واکنش به برگزاری انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی نوشت: «بیایید در روز انتخابات هر کدام یک نهال بکاریم. چهار سال بعد هوا را تازه‌تر می‌کند». انتخابات مجلس جمعه دوم اسفند برگزار می‌شود. تا کنون گروه‌های بسیاری از مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی خواهان تحریم انتخابات شده اند. اسماعیل بخشی، از نمایندگان سندیکای مستقل کارگران مجتمع صنعتی نیشکر هفت‌تپه که به تازگی ازاد شده، از بازگشت به کار محروم است. او به همراه دیگر فعالان پرونده نیشکر هفت‌تپه، علی نجانی، محمد خنیفر، سپیده قلیان، امیرحسین محمدی فرد، ساناز الهیاری، امیر امیر قلی و عسل محمدی هر یک به پنج سال زندان و در مجموع به ۴۰ سال زندان محکوم شده‌اند.