«متن تکمیلی یادداشتهایی بر «چه باید کرد؟

مقالۀ حاضر نقد و تفسیری است بر رسالۀ «چه باید کرد؟» لنین که ابتدا به منظور بحث و آموزش درون محفلی تهیه و تنظیم گردید. پس از تصمیم در مورد انتشار خارجی آن دیگر فرصتی دست نداد که تغییرات مناسب (از لحاظ سبک نگارش، انشاء، فرمولبندیها و غیره) برای یک انتشار نسبتاً وسیع بر روی آن انجام گیرد، و مقاله تقریباً بدون هیچگونه تغییری منتشر می شود.
مقاله از سه فصل عمده تشکیل می گردد. در فصل اول که به «بررسی شرایط تاریخی» اختصاص یافته، سعی گردیده است که خواننده بطور فشرده و موجز در جریان اوضاع و احوال تاریخی آن زمان قرار گیرد. در این قسمت ضمن آوردن تاریخچۀ مختصری از جنبش سوسیال دمکراسی روسیه، سیر پیدایش، نشو و نمو و رشد آن و نیز ارتباط و تأثیرپذیری آن از جنبش سوسیال دمکراسی بین المللی، به مبارزات و درگیریهای جناحهای مختلف سوسیال دمکراسی اشاره می رود. بدین ترتیب کوشش بر این بوده است که در طی این فصل زمینه‌ای جهت تشریح و تفسیر رسالۀ «چه باید کرد؟» در متن تاریخی آن فراهم گردد، تا بتوان متعاقباً هم خود رساله را در این متن تاریخی مشخص بررسی نمود و هم آموزشهای عام آنرا بیرون کشید.
فصل دوم جمعبندی است از نظریات و انتقادات لنین به «اکونومیسم» و بنابراین باز کردن جنبه‌های مختلف اکونومیسم به عنوان انحراف اصلی و عمده درون سوسیال دمکراسی روسیه در هنگام تحریر رساله. در پایان این فصل به سیر تاریخی تحول اکونومیسم پس از آن زمان اشارۀ کوتاهی رفته است. پس از قرار دادن رساله در زمینۀ مشخص تاریخی آن (فصل اول) و تحلیل رساله در این زمینۀ مشخص (فصل دوم) وقت آنست که به آموزشها و تزهای عام و جهانشمول رساله پرداخته شود و در اطراف آن قدری بحث گردد. این کار در فصل سوم «در پرتو آموزشهای چه باید کرد؟» انجام پذیرفته. در پایان این فصل نیز مختصراً به انتقاداتی که در آن زمان به رساله وارد آمده اشاره رفته است.
مقاله با چند کلمه به عنوان پس گفتار، که به هماهنگی و موزونی اندیشه لنین اشاره دارد خاتمه می یابد.