خبر تجمع و اعتراض علنی حدود ١٠٠ کارگر از ۵١٠ کارگر نیروگاه دماوند در مقابل درب آن نیروگاه در روز شنبه هفتم دی ماه ١٣٩٢ به سرعت در میان دیگر کارگران و به ویژه کارگران نیروگاهی پیچید. کارگران چندین ماه است به شکل های مختلف نارضایتی شان را به گوش کارفرما و مدیران رسانده اند اما مورد توجه واقع نشد. در شرایط پلیسی و حراستی حاکم بر نیروگاه ها از یک سو و ترس از اخراج و بیکارسازی از سوی دیگر، اعتراض علنی کارگران نیروگاه حرکتی امیدبخش و در نوع خود بسیار جسورانه و راهگشاست.
کارفرما و مدیران نیروگاه از ترس فراگیر شدن اعتراضات کارگران و اعتصاب آنان در بزرگترین نیروگاه سیکل ترکیبی خاورمیانه ناگزیر به پرداخت بخش اندکی از کل مطالبات آنان شامل پاداش، عیدی ، اضافه کاری و بن کارگری سال های ٩٠ و ٩١ و نیز بررسی ایجاد شورای اسلامی کار شدند. کارفرما با پرداخت یک میلیارد تومان ٢٠% طلب کارگران را پرداخته کرده است. پس به طور تقریبی طلب کارگران حدود ۵ میلیارد تومان است.
حال بیایید به طور تقریبی و نزدیک به واقعیت درآمد کارفرما از راه فروش برق نیروگاه را محاسبه کنیم. مطابق گزارش دیسپاچینگ ملی در نیروگاه در همان روز اعتراض کارگران حدود ٣۴ هزار مگاوات ساعت برق تولید شده است. اگر هر مگاوات انرژی با احتساب آمادگی دست کم ٣۵ هزار تومان فروش رفته باشد و ١٧ هزار تومان برای هزینه سوخت و دستمزد کارگران کسر گردد به درآمد خالص ١٨ هزار تومان به ازای هر مگاوات ساعت می رسیم . حال با ضرب درآمد خالص برای هر مگاوات ساعت - ١٨ هزار تومان - در تولید روزانه - ٣۴ هزار مگاوات ساعت - به عدد ٦١٢ میلیون تومان درآمد خالص روزانه می رسیم. اگر با اغماض فرض کنیم که نیروگاه برای تعمیرات دوره ای و اساسی و اضطراری یک ماه در سال خاموش باشد آنگاه درآمد روزانه را در تعداد روزهای ١١ ماه ضرب کنیم به درآمد خالص تقریب سالانه ٢٠۵ میلیارد تومان می رسیم. می دانیم در سال ٩١ نیروگاه دماوند با ارزش تقریبی ٣۵٠٠ میلیارد تومان به ثمن بخس به قیمت ٨٠٠ میلیارد تومان آن هم بابت رد دیون و بدهی دولت به بنیاد شهید واگذار شد. با این حساب کل سرمایه ٨٠٠ میلیارد تومان در حدود ۴ سال بر می گردد.
این تنها یک نمونه از حراج دارایی ها و ثروت مردم به دست دولت و به کام بخش شبه دولتی و خصوصی است که می توان دهها مورد دیگر را نام برد و لیست کرد.
وزیر نیرو و تعدادی از مدیران وزارتخانه با مطرح کردن بحث بازپس گیری نیروگاه هایی که برخلاف قانون واگذار شده اند تلاش می کنند هزاران کارگر نیروگاهی را خاموش نگه دارند و خشم فروخفته آنان شعله ور نشود و همچنان زمینه را برای واگذاری دیگر نیروگاه و شرکت های وابسته آماده می کنند. اما واقعیت به گونه دیگری حکایت می کند، از سویی دولت مجری نظام سرمایه داری است و الزام قانونی حکم به ادامه واگذاری ها می کند، از سویی دیگر دولت پول کافی برای پرداخت بابت خرید برق نیروگاه ها ندارد و همواره بدهکار مالکان نیروگاه است چه برسد به اینکه نیروگاه های واگذار شده را باز پس بگیرد و مهم تر آنکه مالکان جدید در صورت موافقت نیروگاه ها را با قیمت جدید پس می دهند.
پس فریب فریبکاران را نخوریم چرا که سرمایه داران از هر نوع و با هر عنوانی در استثمار ما کارگران اتفاق نظر دارند. ما در نوشته دیگری در همین وبلاگ و به بهانه درد دل یکی از همکاران در نیروگاه دماوند نوشتیم که استثمار، ارزان کردن بهای نیروی کار ، سلب امنیت شغلی و بی حقوقی و سلب آزادی کارگران در پرتو تفسیر جدید اصل ۴۴ قانون اساسی مبنی بر خصوصی سازی های بیشتر و اصطلاحا" کوچک کردن دولت انجام می شود. گفتیم که سرمایه برای سوداندوزی و استثمار بیشتر به نیروی کار ارزان و قراردادی کردن کارگران و اخراج سازی سهل تر نیازمند است. یادآور شدیم که تفاوتی نزد بخش خصوصی و دولتی در استثمار و بی حقوقی کارگران نیست زیرا حیات سرمایه چه در قامت خصوصی و چه در هیبت دولتی به کالا کردن انسان و کار اجباری و مزدی وابسته است.
در خبر ها همچنین آمده بود که کارگران نیروگاه در خصوص تشکیل شورای اسلامی با محدودیت هایی مواجه شده اند و در حال رایزنی هستند. حق تشکل و کار جمعی از ابتدایی ترین حقوق انسان است. کارفرمایان و سرمایه داران به خوبی از آن استفاده می کنند و به کمک حاکمان و دولت ها آن را از ما سلب می کنند. آنها برای کسب و پیگیری منافع خود در قالب انواع اتاق ها، سندیکاها، انجمن های صنفی و دولت ها سازمان یافته اند اما هنگامی که ما کارگران به ایجاد تشکل بپردازیم و بخواهیم سازمان یافته پیگیر منافع و مطالبات مان باشیم سرمایه داران به کمک دولت ها به شیوه های مختلف مانع می شوند.
حق ایجاد تشکل در مقاوله نامه های شماره ٩٨ و ٨٧ بین المللی کار، قانون اساسی و قانون کار به رسمیت شناخته شده است. اما حاکمیت سرمایه داری ایران برای ایجاد بهترین شرایط استثمار و گردش سهل تر چرخ سرمایه از هر گونه تشکل یابی کارگران جلوگیری می کند و تا آنجا که قادر باشد امکانش را از کارگران می گیرد و در جاها و مواقعی هم که تشکل یابی را مجاز بداند ساز و کارش را به گونه ای تعریف می کند که خطر آن سازمان و تشکل را به حداقل برساند. برای مثال در قانون کار فقط سه نوع تشکل به رسمیت شناخته شده و هر سه اعم از نماینده کارگری، انجمن صنفی و شورای اسلامی کار عملا از کانال ادارات کار عبور می کنند و نمایندگان این تشکل ها باید به تائید دولت برسند.
همانگونه که گفتیم خواست و برپایی تشکل حق ما کارگران است و اینکه چه نوع تشکلی را خواستار شوید و برای آن اقدام کنید نیز حق شما همکاران در نیروگاه دماوند است. اما ما هم در این خصوص نکاتی را یادآور می شویم. واقعیت آن است دولت های مختلف برای خاموش کردن کارگران و یا همراه کردن آنها با خود در هر دوره ای به نوع خاصی از تشکل قانونی بها داده اند. برای مثال شوراهای اسلامی کار و خانه کارگر در طول سالیان گذشته به شدت در خدمت سرمایه داران بوده و علیه منافع کارگران عمل کرده اند به گونه ای که در سالیان اخیر به کارگزار یک جناح سیاسی خاص تبدیل شده است. انجمن های صنفی و سندیکاها در پیچ و خم چانه زنی ها با سرمایه دار ها مقهور شده و می شوند و کارکرد و وظیفه شان را در چهارچوب سرمایه داری تنظیم می کنند و متکی به نیروی کارگر نیستند. برای مثال انجمن صنفی کارگران نیروگاه حرارتی تبریز بار ها با وزیر نیرو و مجلس نامه نگاری کرده اند و از آنها خواسته اند برای بهبود وضعیت قراردادهای کارگران و امنیت شغلی کارگران اقدام کنند و نیز به نحوه واگذاری نیروگاه اعتراض کرده اند اما در عمل برای کارگران در بر همان پاشنه می چرخد.
پس تشکل از هر نوعش حق مسلم ماست و باید به دولت و کارفرمایان تحمیل کنیم. تشکل های ایدئولوژیک مانند شوراهای اسلامی ظرف مبارزه کارگری نیستند. انجمن های صنفی و سندیکاها ابتر و میرا هستند. در نتیجه تشکلی برای مبارزه کارگری و پیگیری مطالباتش مناسب است که ایدئولوژیک نباشد و همه کارگران را در بر گیرد، در هر عصر و زمانی علیه سرمایه باشد، نمایندگانش هر لحظه در صورت عدم کفایت قابل عزل باشند، همبستگی کارگری را تقویت کند، سابقه و پیشینه خدمت به این یا آن جناح سرمایه داری را نداشته باشد. از نظر ما شوراهای کارگری غیر ایدئولوژیک و تشکیل شده به نیروی کارگران و بدون دخالت دولت و کارفرما و سرمایه داران دارای چنین خصوصیتی هستند.
وبلاگ کارگران نیروگاه های ایران www.kargaran-nirugah.mihanblog.com
١٢ دی ماه ١٣٩٢