مروی برعوامل تاثیر گذار شكل گیری سندیكای كارگران شركت واحد اتوبوسرانی
عدم تشكل مستقل كارگری در شركت واحد یكی از عوامل اصلی شكل گیری سندیكای كارگران شركت واحد بوده.رانندگان شركت واحد از اقشار پر كار و كم درامد شهر تهران هستنند . اكثریت انها مستاجر و در حاشیه های تهران زندگی میكنند . روزانه هزران نفر را در سطح شهر تهران جابجا میكنند .انمهم در شرایط غیر استاندارد شهر تهران چه از نظر الودگی هوا و الودگی صوتی و ترافیك و...با توجه به اینكه تمام ساعات كاریشان از ساعات مفید كاری محسوب میشود. اما از كمترین حقوق و مزایا بهره مند هستند .. تا پایان سال ٨٤ یعنی قبل از بازگشائی سندیكای كارگران شركت واحد از حداقل حقوق و مزایای یك راننده هم محروم بودند . از انجائی كه شوراهای اسلامی كاركه بعد از انقلاب در اكثر كارگاه ها و كارخانه ها شكل گرفت در شركت واحد هم بدون هیچ نظر خواهی از كارگران و بدون برگزاری مجمع عمومی در سال ١٣٧٠ كارش را در مجموعه شركت واحد شروع كرد. و به اصطلاح دفاع از حقوق كارگران و رانندگان را بعهده گرفت .در صورتی كه درخواست كارگربه عنوان كاندیدای شورای اسلامی كار منوط به تائید مدیریت و حراست شركت واحد است. در غیر این صورت رد صلاحیت میشد . حتی من خودم شاهد بودم اگر كارگری از این فیلترها رد میشد و واقعا میخواست از كارگران دفاع كند. مدیریت محل كار ان كارگر را تغییر میداد و عملا ان كارگر با تغییر محل كار خود از نمایندگی حذف میشد و انهائی كه هم سو با مدیریت و حراست كار میكردند از پاداش قابل توجهی مثل اضافه كار و وام های قزالحسنه و .....برخوردار بودند و این خود در شركت واحد یك امتیاز برای كسانی بود كه به عنوان نماینده شورا كار میكردند. هر دو سال یكبار تعدای كاندیدا می شدند تا شرایط كاری خودشان بهتر شود. وعملا اگر هم میخواستنند نمی توانستند تلاشی برای شرایط بهتر كار كارگران و رانندگان داشته باشند. این شرایط بطور شدیدی ریشه گرفته بود و باعث شده بود كه رانندگان و كارگران شركت واحد هیچ امیدو اعتمادی به نمایندگان شوراهانداشته باشند و در طول دو سال خدمت انها حتی مراجعه كننده ای هم نداشتنند . مطالبات رانندگان همینطور روی هم انباشته میشد و فقط بخشی ازكارگران هر دو سال یكبار به اجبار اینكه روز انتخابات شوراها از كارشان كارفرما جلوگیری نكند با تهدید و زور رای میدادند . این یكی از عوامل اصلی شكل گیری سندیكای كارگران شركت واحد بود .در مدت نزدیك به بیست سال كه از تاسیس شوراهای اسلامی كار در شركت واحد میگذشت نه تنها این شوراها دستاوردی نداشتند بلكه دستاوردهای سندیكای شركت واحد را هم از دست كارگران گرفتند.در واقع شوراهای اسلامی كار شركت واحد به هیچ عنوان به رانندگان پاسخگو نبودند و تمام و كمال گوش به فرمان كارفرما و حراست بودند .از طرفی چون خانه كارگر در ادارات كار و وزرات كار از نفوذ زیادی برخوردار بود به همین دلیل شكایت كارگران در ادارات كار و وزرات كار به ضرر كارگران تمام میشد و اغلب كارگران از شكایت صرفه نظر میكردند.البته با توجه به اینكه اساسنامه شوراها را وزرات كار مینویسد بیشتر از این هم نمی شود انتظار داشت . صادقانه بگویم در بیست سال گذشته شوراهای اسلامی كار شركت واحد نه تنها یك مجمع بر پا نكرده حتی یكی از مواد قانون كار را هم به كارگران و رانندگان اموزش نداده . این خود دلیلی محكم یرای ایجاد تشكیل سندیكای شركت واحد بود . اما چطور بعد از ٢٧ سال خاموشی سندیكای شركت واحد باز دوباره باز گشائی شد . در سال ۲۰۰۲ وزارت کار و امور اجتماعی جمهوری اسلامی ایران از دفتر بین المللی کار درخواست کرد تا قانون و مقررات کار کشور را بررسی کرده و راه های بهبود انطباق آنها با استانداردهای بین المللی در زمینه حق تشکل و حق مذاکره دسته جمعی را پیشنهاد نماید. جلساتی در تهران و ژنو برگزار شد و سرانجام در اکتبر ۲۰۰۴ وزارت کار و امور اجتماعی و طرف های کارگر و کارفرمای ایشان با هم یک توافقنامه مشترک امضا کردند که شامل سه موضوع اصلی بود. ایشان موافقت خود را با نیاز به بازنگری در فصل ششم قانون کار در راستای تقویت و توسعه انجمن های صنفی اعلام کردند. انجام این کار باید مطابق اصول شناخته شده بین المللی در زمینه حق تشکل و با مساعدت دفتر بین المللی کار باشد. ایشان همچنین موافقت خود را با نیاز به تجدید نظر در قانون تاسیس شورای های اسلامی کار و طبعاً آئین نامه های آن، در زمان مقتضی و مطابق با مقاوله نامه های شماره ۸۷ و ۹۸ سازمان بین المللی کار اعلام کردند. با توجه به این مذاكرات اواخر سال 1383 اقای اسالو و ابراهیم مددی به كمك موثر هیئت موسسین كارگری از طریق پی گیرهائی كه در وزرات كار انجام دادند. قرار شد در صورت جذب و عضو گیری از رانندگان و كارگران استارت بازگشائی سندیكای شركت واحد را بزنند .البته تا تشكیل سندیكای شركت واحد مرتب اعضای هیئت موسسین كارگری در قالب هیئت موسسین سندیكای شركت واحد مرتبا در جلسات شركت كرده و ما از تجربیات انان در اگاهی دادن به رانندگان و كارگران شركت واحد یاری می جستسیم. اولین تجمع رانندگان بنا به نشان دادن اعضا ئ و نمایش قدرتی جهت تشكیل سندیكای شركت واحد در مقابل وزرات كار شكل گرفت . مسئولین وزرات كار از این كه تجمع رانندگان در خیابان شكل نگیرد حدود هزار رانند ه را به داخل وزرات كار دعوت كردند كه در مسجد داخل وزرات كاراعضای هیئت موسسین سندیكای شركت واحد برای رانندگان سخنرانی كردند . این تجمع نشان داد كه سندیكای شركت واحد امادگی بازگشائی را دارد. البته سندیكا محلی را در حسن اباد تهران از خبازان گرفته بود و در ان محل هر هفته اموزش قانون كار و بخشی از قانون اساسی و اموزش های سندیكائی به كارگران ارائه میداد . رانندگان مشكلات كاری منطقه خودشان را حضورا برای اعضای حاضر در محل توضیح میدادند . البته كارفرما هم با كمك حراست و عوامل شوراها كارگران را زیر نظر داشتند و به این شكل كارگران را تهدید هم میكردند تا شاید بتوانند سندیكای نوپا را در نطفه خفه كنند . عوامل امنیتی بطور نامحسوس در جلسات هفتگی سندیكا حضور داشتند. در جلسات اموزش سندیكا ئی به رانندگان داده می شد وهم زمان در مناطق مختلف شركت واحد هم امضا جمع اوری میشد مبنی بر در خواست تشكیل سندیكادر شركت واحد . حدود 8هزار امضائ جمع اوری شده بود كه من خودم كل امضاهای منطقه ٩ اتوبوسرانی را به اداره كار تسلیم كرده بودم و مننظر رسیدگی بودیم هر چند عوامل خانه كارگر و شوراها با نفوذ خود در اداره كار استان تهران با توصیه و...؟ مرتبا شكایات ما را به تاخیر میانداختند از انجائی كه شوراهای اسلامی كار دهگانه اتوبوسرانی و عوامل خانه كارگر منافع خود را در خطر دیدند با همكاری عوامل خود در خانه كارگر و بهره گیری از مدیریت شركت واحد و حراست و عوامل امنیتی ترتیب حمله به محل سندیكای شركت واحد را دادند . محجوب هم كه به عنوان نماینده تهران در مجلس بود و از بنیان گذارهای خانه كارگر به حساب میامد از این موضوع با خبر بود .در تاریخ ١٩/٢/٨٤ با تمام امكانات از قبیل جیره خوارهای چماقدار و در حضور نیروهای انتظامی و امنیتی به محل سندیكای شركت واحد واقع در حسن اباد تهران حمله ور شدند تعدادی از اعضا را زخمی كردند و هر چه در سندیكا بود به یغما بردند تا شاید این سندیكا از حركت باز ماند. نه تنها برنامه ریزی انها درست از اب در نیامد بلكه باعث شد كارگران بیشتری به سندیكا مراجعه كنند. این مسائل باعث شد تا اعضای هیئت موسسین سندیكا زودتر استارت انتخابات را بزنند . البته در این شرایط مرتبا اعضای فعالی كه برای ایجاد تشكیل سندیكا فعالیت میكردند تحت فشار های از جمله اخراج و تعبید به مناطق دورتر بودند ولی هیچ یك از این مشكلات نتوانست جلوی سندیكا خواهان را بگیرد وعوامل چماقدار قبل از انتخابات در محل سندیكا بمب اتش زا گذاشتند كه با توجه به نزدیك بودن اتش نشانی وحضور به موقع اتش نشانها محل سندیكای اسیب چندانی ندید و همین خرابكاری باعث شد تا حدود ۵٠ راننده هر شب تا زمان انتخابات در محل سندیكا می خوابیدند . بهرحال بعد از فشارهای زیادی كه در روز ١٣/٢/٨٤ از طرف عوامل امنیتی و نیروهای پلیس و حراست شركت واحد به اعضای رای دهنده وارد كردند رانندگان با توجه به دستیگری ٧ نفر از اعضای سندیكاكه صبح روز انتخابات دستگیر شده بودند رانندگان محل را ترك نكردند و با تجمع در میدان حسن اباد خواستار برگزاری انتخابات سندیكا شدند و عوامل امنیتی اجازه برگزاری انتخابات سندیكای شركت واحد را صادر كردند و تمام افرادی را كه دستگیر كرده بودند ازاد كردند. زمان رای گیری تنها زمانی بود كه هیچ یك از اعضای سندیكا زندانی نبودند . با توجه به گستردگی شركت واحد. انتخابات تا ساعات ۵/٢ بامداد ١۴/٣ /٨٤ ادامه داشت كه عوامل امنیتی تهدید كردند كه اگر تعطیل نكنید صندوق های رای گیری را ضبط خواهیم كرد كه با نظر جمعی. برگزار كنندگان انتخابات مجبور شدیم انتخابات را تعطیل كنیم و بلافاصله برگزار كنندگان به شمارش ارا پرداختنند و بعد از ٢٧ سال اولین انتخابات شفاف مستقل كار گری در ایران در محل سندیكا برگزار شد و اعضای هیئت مدیره سندیكا مشخص شدند. بلافاصله بعد از تشكیل اولین جلسه هیئت مدیره وظایف نمایندگان مشخص شد و سنیكای كارگران شركت واحد رسما كار خودش را اغاز كرد .هر چند كه باز هم از طرف كارفرما و عوامل امنیتی ما را به رسمیت نمی شناختنند ولی شورای اسلامی كار شركت واحد دیگر بطور كامل كنار كشیده بودند و هیچ اظهار نظری نمی كردند. و كارگران با حضور در جلسات هفتگی و مجمع سندیكا خواستار رسیدگی و تلاش اعضای هیئت مدیره سندیكا جهت پرداخت مطالبات خودشان بودند .سندیكادر حالی پیگیری مطالبات رانندگان و
كارگران را انجام میداد كه اعضای هیئت مدیره مرتبا مورد تهدید و فشار بودند و حتی عوامل امینتی در محل سندیكا در جلسات مرتبا در حضور رانندگان از دستیگیری افراد سندیكا خبر می دادند به این طریق سعی داشتند اعضای حاضر در سندیكا را بترسانند تا شاید ما نتوانیم افراد را جذب سندیكا كنیم. تا شهریور ٨٤سندیكا از طریق مكاتبات اداری با مسئولین ذیربط هیچ نتیجه ای جهت بدست اوردن مطالبات رانندگان نداشت جز وعده های توخالی . در ١٦/٦/٨٤ سندیكای شركت واحد اولین اعتراض ارام سندیكائی خود را با روشن كردن چراغهای اتوبوس در حین كاربه مسئولین نشان داد از انجائی كه اكثریت رانندگان شركت واحد در سطح تهران از این اعتراض استقبال كردند خشم عوامل امنیتی را برانگیخت و منجر به دستگیری تعدادی از اعضای سندیكا گردید. اما این حركت اعتراضی كه در سطح تهران بی سابقه بود توجه مردم و رسانه ها را بخود جلب كرد . و چند نفر از اعضای هیئت مدیره با دفتر رئیس جمهوری هم در همان روز ملاقات كردند. قرار شد كه مشكلات رانندگان از طریق شهرداری پی گیری شود . تا دی ماه نه تنها مشكلی از دوش كارگران برداشته نشد بلكه تعداد دیگری از اعضای هیئت مدیره هم بازداشت شدند . این بی توجهی ها به خواست كارگران و بازداشت ها باعث شد تا رانندگان در مجمع های هفتگی تقاضای اعتصاب بكنند . سندیكا چند جلسه جهت اموزش اعتصاب به كارگران داشت و به محض اینكه اطلا عیه اموزش اعتصاب به دست رانندگان رسید رئیس هیئت مدیره اسالو و چندین نفر از اعضای هیئت مدیره دستگیر شدند. و این بازداشت ها باعث شد تا كارگران رسما از سندیكا بخواهند اعتصاب انجام شود تعدای از هیئت مدیره كه هنوز بازداشت نشده بود با صدور اطلا عیه روز ٤/١٠/٨٤ را روز اعتصاب اعلام كردند كه باز هم منجر به بازداشت تعدای دیگر از اعضای هیئت مدیره و اعضائ سندیكا شد. از انجائی كه وسعت اعتصاب گسترده بود تردد شهروندان با مشكل جدی روبرو شده بود از طرفی فشار عوامل اطلاعاتی بروی اعضای هیت مدیره زیاد بود رانندگان مناطق مختلف بخشی از اعتصاب راشكسته و محل منطقه ۶ اتوبوسرانی را تبدیل به محل اعتصاب كردند كه منطقه ۶ از بزرگترین متاطق اتوبوسرانی تهران به شمار میرفت. تجمع رانندگان تقربا تا دو روز در منطقه ۶ ادامه داشت و قالبباف شهردار تهران در همان شب در حالی به جمع رانندگان معترض امد كه باران شدیدی میامد و تقربا اكثریت اعضای هیئت مدیره در بند ٢٠٩ زندانی بودند . كه در همان شب ملاقات شهردار با رانندگان معترض تعدادی از اعضای زندانی از جمله ابراهیم مددی را ازاد كردند تا بتواننداز با كمك اعضا ازاد شده به تجمع رانندگان پایان دهند . كه با صحبت های شهردار و فشار های عوامل امنیتی این تجمع بپایان رسید و بعد از یك هفته دیگر اعضا از جمله خود من از زندان اوین ازاد شدیم بجز منصور اسالو و قرار شد كه به خواستها و مطالبات ما رانندگان رسیدگی شود و اسالو هم در فرصتی مناسب ازاد شود . شهردارقالیباف هم با ما جلسه ای گذاشت و قول همكاری داد . بعد ازگذشت چند هفته نه تنهااسالو ازاد نشد مسئولین هم هیچ چراغ سبزی به خواست های رانندگان نشان نداند .شهردار هم در این مدت ترتیب ملاقاتی را با كل رانندگان در استادیوم دوازده هزارنفری ازادی داد تا بلكه بتواند رانندگان را قانع كند با سندیكا همكاری نكنند . كه البته سندیكا هم از این گرد همائی استقبال كرد و بیش از 8هزار نفر از رانندگان به محل سالن دوازده هزارنفری امدند. البته تمام مسئولین شركت واحد از جمله مدیر عامل شركت واحد به محل امده بودند.خانواده اسالو هم به این محل امده بودتا شاید بتواند قول ازادی اسالو را از شهردار بگیرد. شهردار تهران در سخنرانی خود ضمن قول رسیدگی به مشكلات رانندگان سعی داشت كارگران را قانع كند تا با سندیكای شركت واحد همكاری نكنند. و بطور ضمنی گفتنند كه مشكلات را به تنهائی حل خواهند كرد و در اصل خود را نماینده كارگران میدانستند نه سندیكای شركت واحد را.این صحبتها خشم رانندگان را برافروخت و رانندگان شعارهائی برای ازادی اسالو و حمایت از سندیكا دادند كه البته قالیباف محل را ترك كرده بود و صدای بلند گروه موزیك قصد داشت صدای رانندگان را خفه كند .كه رانندگان یكصدا همچنان شعار حمایت از سندیكا و ازادی اسالو میدادند. این برخورد رانندگان در واقع درخواست رانندگان از سندیكا بود و همچنان شعار قالیباف اعتصاب یادت نره را سر میداندبا توجه به اینكه مراسم تمام شده بود رانندگان قصد ترك محل را نداشتند و با بستن درب های استادیوم اجازه نمی داند اتوبوسها خارج شود با پادر میانی اعضای هیئت مدیره سندیكا رانندگان محل را ترك كردند. بعد از مراسم استادیوم شهردار از ملاقات با اعضای سندیكا منصرف شد .گویا سركوب سندیكا بطور جدی در دستور كار عوامل امنیتی قرار گرفت با حضور اعضای سندیكا در شهرداری اجازه ملاقات ندادند و مدیر عامل وقت هم كه بتازگی عوض شده بود از ملاقات با ما امتناع ورزید و همان حرفهای رئیس خود مبنی به اینكه من سندیكا را به رسمیت نمی شناسم و شخصا به خواست های كارگران رسیدگی میكنم را تحویل نمایندگان سندیكا داد . سندیكا كه حدود یكسال تلاش بی وقفه جهت مطالبات رانندگان كرده بود و خود را به كارگران پاسخگو میدانست مطالب شهردار و مدیر عامل را به اطلاع رانندگان رساندو اعضای هیئت مدیره بعد از كنفراس هفتگی با رانندگان و كارگران و نظر خواهی قرار شد اعتصاب دوم راجهت مطالبات رانندگان و ازادی اسالو و برسمیت شناختن نمایندگان سندیكا انجام دهد . در جلسه هیئت مدیره سندیكای این نظرات رانندگان مورد بررسی قرار گرفت و با اكثریت ارا اعتصاب دوم رانندگان مصوب شد . به محض توزیع اطلاعیه اعتصاب از طرف سندیكا از طرف شهردار و مدیرعامل شركت واحد قرار ملاقاتی با اعضای هیئت مدیره سندیكا در محل دفتر مدیر عامل اتوبوسرانی گذاشته شد كه از طرف سندیكا من و مددی و سلیمی به محل مذاكره رفتیم البته تا روز اعتصاب دوم یعنی ٨ بهمن ٨٤ یك هفته وقت باقی بود البته ما این زمان را گذاشتیم تا بلكه بتوانیم شاید امتیازی برای كارگران بگیریم و در صورت امتیاز اعتصاب را كنسل كنیم. مذاكره ما در حضور عوامل حراست شهرداری نماینده شهردار و مدیر عامل شركت واحد و حراست شركت واحد از ساعت ٢عصر شروع شد و تا حدود ٩ شب ادامه داشت كه طرفهای مقابل ما حاضر به دادن هیچ امتیازی جهت شكستن اعتصاب به ما نشدند و تمام حرفشان این بود كه شما كاری را كه ما میخواهیم انجام دهید بعدا ما به خواستهای شما توجه خواهیم كرد در اصل همان وعده سر خرمن و با تهدید و ارعاب میخواستنند به مقاصد خود برسند كه بلافاصله پس از پایان مذاكره از طرف وزرات اطلاعات تمام اعضای سندیكا احضار شدند و پس یك بازجوئی چندین ساعته در دادگاه انقلاب كه تا ده شب ادامه داشت مستقیم به بند ٢٠٩ اوین منتقل شدیم حتی عوامل اطلاعاتی هم حاضر به دادن هیچ امتیازی جهت شكستن اعتصاب به كارگران نشدند. من فكر
میكنم كه گروهی دوست داشتند كه با این اعتراض ما را بطور كامل سركوب كنند . البته در روز اعتصاب با توجه به اینكه اكثریت اعضای هیئت مدیره وتعدادی از خانواده های انها و فعالین سندیكا بازداشت شده بودند اما اعتصاب در همان ساعات اولیه شكل گرفت و بخشهائی از تهران كاملا تحت تاثیر اعتصاب رانندگان قرار گرفت.در روز اعتصاب صدها نفر از رانندگان دستگیر شدند و روانه زندان اوین شدند بیش از سیصد نفر در همان روزهای اولیه اعتصاب از كار بیكار شدند به مرور تا مدت شش ماه اكثریت كارگران اخراجی بجز ۴۵ نفر به سر كار خود بازگشتنند و اعضای سندیكا هم هر كدام بعد از چندین ماه از زندان با قرار های وثیقه صد میلیونی ازاد شدند و دارای پرونده های در انتظار دادگاه شدند البته باز هم اعضای هیئت مدیره دست از تلاش برنداشتند و غیر از پیگیری حقوق كارگران به حمایت از كارگران اخراجی پرداختند . با توجه به اینكه محل دفتر سندیكا از طرف مقامات پلمپ شده بود اما هیئت مدیره سندیكا دست از تلاش برنداشتند و از منازل خود برای جلسات هیئت مدیره استفاده میكردند و همچنان با توزیع اطلا عیه های سندیكا به رانندگان اقدام به اطلاع رسانی میكردند. با توجه به اینكه اعضای هیئت مدیره سندیكا از كار بیكار شده بودند ولی باز از تلاش جهت حقوق رانندگان دست برنداشتند و حتی كمك های مالی به اعضای اخراجی از طریق كمك های مردمی و جمع اوری حق عضویت از رانندگان میكردند و هر سال با تمام فشارها در روز جهانی كارگر اقدام به تجمع و برگزاری مراسم كارگری میكردند كه اگر تخمینی بخواهم بگویم از سال ٨٤ تا امروز بیش از ۴٠٠ بار اعضای هیئت مدیره و فعالین سندیكای شركت واحد بازداشتی داشته و ده ها پرونده محكومیت بخاطر فعالیت سندیكائی .خوشبختانه با پی گیریهای هیئت مدیره و فعالین و دوستاران سندیكائی و حمایت های بین المللی اتحادیه های كارگری اكثریت به اتفاق اعضای سندیكا بعد از ۴ و۵ سال بیكاری به كارشان بازگشتند فقط دو مورد هنوز بیكار هستنند اقای اسالو و اقای اكبر پیرهادی و دو نفر از این اعضا در زندان هستنند اقای ابراهیم مددی و رضا شهابی كه امیدورایم كه ازادی و بازگشت بكار این عزیزان هم صادر شود.البته تلاشهای سندیكا نتیجه گرفت و باعث دستاوردهای زیادی برای كارگران شد هر چند كه امروز ما بخاطر جو امنیتی حاكم بر جامعه با ارم و اسم سندیكا در شركت واحد نمی توانیم فعالیت كنیم ولی اعضای این سندیكا همچنان در محل كار به بدنه خود وصل هستنند و با جمع اوری طومارهای مختلف جهت مطالبات رانندگان تلاش میكنند و بارها و بارها امثال خودمن و دیگر اعضای سندیكا با مدیر عامل و مدیران شركت واحد بر سر خواست های كارگران و رانندگان چانه زنی كرده ایم و مطالباتی را بدست اورده ایم . هیچوقت و در هر شرایطی حتی با فشارها و تطمیع ها ما رای كارگران را كه به ما داده بودند به هیچ قیمتی نفروختیم و همچنان پیگیر حقوق همكاران خود هستیم به امید روزی كه ما هم ازادانه بتوانیم تشكلی را كه خودمان دوست داریم ازادانه انتخاب كنیم
داود رضوی فعال سندیكائی - ١٧/١٢/١٣٩٠