افق روشن
www.ofros.com

به مناسبت تولد مارکس


ويکى پديا                                                                                                 یکشنبه ١٧ اردیبهشت ١٣٩١

کارل هاینریش مارکس (به آلمانی: Karl Heinrich Marx) (زادهٔ ۵ مه ۱۸۱۸ در تریر، پروس - درگذشتهٔ ۱۴ مارس ۱۸۸۳ در لندن، انگلستان) متفکر انقلابی، فیلسوف، جامعه‌شناس، تاریخ‌دان، اقتصاددان آلمانی و از تأثیرگذارترین اندیشمندان تمام اعصار است.[۱][۲][۳] او به همراه فردریش انگلس، مانیفست کمونیست[۴] (۱۸۴۸) که مشهورترین رسالهٔ تاریخ جنبش سوسیالیستی است را منتشر کرده‌است. مارکس همچنین مؤلف «سرمایه» مهم‌ترین کتاب این جنبش است. این آثار به همراه سایر تالیفات او و انگلس، بنیان و جوهرهٔ اصلی تفکر مارکسیسم را تشکیل می‌دهد.[۱] «تاریخ همهٔ جوامع تا کنون، تاریخ مبارزهٔ طبقاتی بوده است.» از جمله مشهورترین جملات مارکس دربارهٔ تاریخ است که در خط اول مانیفست کمونیست خلاصه شده‌است‌.
کارل مارکس فرزند سوم هاینریش مارکس لوی (Marx Levi)، یک وکیل دادگستری یهودی بود که از خانوادهٔ خاخام‌های معروف شهر محسوب می‌شد. هاینریش «مارکس لوی» به خاطر محدودیت‌هایی که دولت پروس برای حقوق‌دانان یهودی قایل شده بود و به خاطر این که بتواند شغل خود را در دادگستری حفظ کند، به شاخهٔ پروتستان مسیحیت گروید و از آن پس خودرا هاینریش مارکس نامید. در سال ۱۸۲۴ فرزندان وی نیز به مسیحیت گرویدند.
کارل مارکس در شهر تریر دورهٔ دبیرستان را به پایان رساند و در دانشگاه شهر بن به تحصیل رشتهٔ حقوق پرداخت. یک سال بعد به برلین عزیمت کرد و در دانشگاه آن شهر در رشته‌های فلسفه و تاریخ به تحصیل ادامه داد. مارکس در سال ۱۸۴۱ با ارایهٔ تز دکترای خود دربارهٔ اختلاف فلسفهٔ طبیعت دموکریتوس و اپیکور تحصیلات دانشگاهی خود را از راه مکاتبه‌ای در دانشگاه ینا به پایان رساند. او به امید آن که بتواند در دانشگاه بن تدریس کند به آن شهر رفت ولی دولت پروس مانع اشتغال وی به عنوان استاد دانشگاه شد. مارکس در این زمان به روزنامهٔ نوبنیاد لیبرال‌های جبههٔ اوپوزیسیون شهر کلن پیوست و به عنوان عضو ارشد کادر تحریریهٔ روزنامه مشغول به کار شد. در این دوره مارکس یک هگلی بود و در برلین به حلقهٔ هگلی‌های چپ (شامل برونو باوئر و دیگران) تعلق داشت. در طول همین سال‌ها لودویگ فویرباخ نقد خود را از مذهب آغاز نموده و به تبیین دیدگاه ماتریالیستی خود پرداخت. ماتریالیسم فویرباخ در سال ۱۸۴۱ در کتاب جوهر مسیحیت به اوج خود رسید. دیدگاه‌های فویرباخ، به خصوص مفهوم بیگانگی مذهبی او، تاثیر زیادی بر سیر تحول اندیشه مارکس گذاشت. این تاثیرات را می‌توان به وضوح در کتاب «دست‌نوشته‌های اقتصادی فلسفی ۱۸۴۴» و به صورت پخته‌تری در کتاب سرمایه مشاهده کرد.
مارکس مبارزهٔ عملی سیاسی و فلسفی را به همراه دوست نزدیکش، فردریک انگلس، آغاز کرد و با او بود که یک سال پیش از انقلابات ۱۸۴۸ «بیانیهٔ کمونیست» را به رشتهٔ تحریر در آورد. مارکس در این سال‌ها با محیط دانشگاهی و ایده‌آلیسم آلمانی و هگلی‌های جوان قطع رابطه کرد و به مسایل جنبش کارگری اروپا پرداخت و از ابتدا در انجمن بین‌الملل اول که در ۱۸۶۴ تأسیس شد، نقش بازی کرد و نهایتاً دبیر این انجمن شد. او اولین جلد کتاب مشهورش، سرمایه، را در ۱۸۶۷ منتشر کرد. این کتاب حاوی نظریات او در نقد اقتصاد سیاسی است.
او بیش از ۳۰ سال آخر عمر را در لندن و در تبعید گذراند و همان‌جا درگذشت. عقاید وی که در زمان خودش نیز طرفداران بسیاری یافتند، پس از مرگ توسط افراد بیشتری تبلیغ می‌شدند. با پیروزی و قدرت‌گیری بلشویک‌ها در روسیه در ۱۹۱۷ طرفداران کمونیسم و مارکسیسم در همه جای دنیا رشد کردند و چند سال پس از جنگ جهانی دوم، یک سوم مردم دنیا حکومت‌های مارکسیست داشتند. رابطهٔ این «مارکسیست»های متعدد با اندیشهٔ مارکس مورد اختلاف نظر است. خود مارکس یک بار در مورد دیدگاه‌های حزبی سوسیال دموکراتیک در فرانسه که خود را مارکسیست می‌دانست، گفت: «خوبست حداقل می‌دانم که من مارکسیست نیستم!»
در یک نظر خواهی از شنوندگان «رادیو ۴» (ایستگاه رادیویی متعلق به رادیوی بی بی سی انگلستان در سال ۲۰۰۵)، کارل مارکس به عنوان بزرگترین متفکر هزارهٔ دوم انتخاب شد. پیشتر در آغاز هزارهٔ جدید کاری مشابه توسط وب‌گاه انگلیسی زبان بی بی سی انجام گرفته بود که ۲ میلیون نفر از مردم کشورهای گوناگون از سرتاسر جهان در این نظرخواهی شرکت کرده و از میان اندیشمندان هزاره، کارل مارکس مقام نخست را یافت و آلبرت انیشتین و آیزاک نیوتون با فاصله‌ای بسیار از او به عنوان نفرات دوم و سوم انتخاب شدند.[۵][۶][۷][۸][۹]

*****************

Karl Heinrich Marx (۵ May ۱۸۱۸ – ۱۴ March ۱۸۸۳) was a Prussian philosopher, economist, sociologist, historian, journalist, and revolutionary socialist. His ideas played a significant role in the development of social science and the socialist political movement. He published various books during his lifetime, with the most notable being The Communist Manifesto (۱۸۴۸) and Capital (۱۸۶۷–۱۸۹۴); some of his works were co-written with his friend and fellow German revolutionary socialist, Friedrich Engels.[۴]
Born into a wealthy middle class family in Trier, formerly in Prussian Rhineland now called Rhineland-Palatinate, Marx studied at both the University of Bonn and the University of Berlin, where he became interested in the philosophical ideas of the Young Hegelians. In ۱۸۳۶, he became engaged to Jenny von Westphalen, marrying her in ۱۸۴۳. After his studies, he wrote for a radical newspaper in Cologne, and began to work out his theory of dialectical materialism. Moving to Paris in ۱۸۴۳, he began writing for other radical newspapers. He met Engels in Paris, and the two men worked together on a series of books. Exiled to Brussels, he became a leading figure of the Communist League, before moving back to Cologne, where he founded his own newspaper. In ۱۸۴۹ he was exiled again and moved to London together with his wife and children. In London, where the family was reduced to poverty, Marx continued writing and formulating his theories about the nature of society and how he believed it could be improved, and also campaigned for socialism—he became a significant figure in the International Workingmen's Association.
Marx's theories about society, economics and politics—collectively known as Marxism—hold that all societies progress through the dialectic of class struggle: a conflict between an ownership class which controls production and a lower class which produces the labour for such goods. Heavily critical of the current socio-economic form of society, capitalism, he called it the "dictatorship of the bourgeoisie", believing it to be run by the wealthy classes purely for their own benefit, and predicted that, like previous socioeconomic systems, it would inevitably produce internal tensions which would lead to its self-destruction and replacement by a new system, socialism.[۵] He argued that under socialism society would be governed by the working class in what he called the "dictatorship of the proletariat", the "workers state" or "workers' democracy".[۶][۷] He believed that socialism would, in its turn, eventually be replaced by a stateless, classless society called communism. Along with believing in the inevitability of socialism and communism, Marx actively fought for the former's implementation, arguing that both social theorists and underprivileged people should carry out organised revolutionary action to topple capitalism and bring about socio-economic change.[۸][۹]
Revolutionary socialist governments espousing Marxist concepts took power in a variety of countries in the ۲۰th century, leading to the formation of such socialist states as the Soviet Union in ۱۹۲۲ and the People's Republic of China in ۱۹۴۹. Many labor unions and worker's parties worldwide were also influenced by Marxist ideas. Various theoretical variants, such as Leninism, Stalinism, Trotskyism and Maoism, were developed. Marx is typically cited, with Émile Durkheim and Max Weber, as one of the three principal architects of modern social science.[۱۰] Marx has been described as one of the most influential figures in human history.[۱۱][۱۲]

منبع: ويکى پديا