درآمد:
پروژه سد و نیروگاه داریان در نزدیکی پاوه ( استان کرمانشاه) قرار دارد. و چند شرکت مختلف از جمله شرکت ناودیس راه، شرکت سانا، شرکت ساختمانی کولهام، شرکت پایاب کوثر و شرکت مهندسی مهاب قدس در این پروژه مشغول به کار هستند. اخیراً حدود ١٢٠ نفر از کارگران یکی از این شرکت ها از کار اخراج شده اند. متن زیر مصاحبه ای کوتاه است با یکی از این کارگران اخراجی.
با سلام به شما دوست عزیز. لطفاً در مورد وضعیت پروژه داریان به صورت مختصر برایمان توضیح دهید.
پروژه داریان تقریباً از سال ٨٧ شروع به کار کرده است. در اصل این پروژه دولتی است. اما چند شرکت مختلف به صورت پیمانکاری در این پروژه حضور دارند که هر کدام در زمینه خاصی فعالیت دارند. یکی در زمینه تونل سازی، یکی درزمینه سرریزسازی و دیگری درزمینه انحراف آب فعالیت می کند. و من هم بیشتر از یک سال دراین پروژه کار کردم.
مدتی پیش از طریق سایت های مختلف با خبر شدیم که کارگران پروژه داریان اعتصاب کرده اند. دلایل این اعتصاب چه بود؟
اعتراض و اعتصاب همیشه وجود دارد. از زمان شروع به کار این پروژه چندین اعتصاب صورت گرفته است که البته آمار دقیق آنها را نمی دانم. چون من مدت زیادی در این شرکت نبوده ام. دلیل اصلی اعتراض کارگران حقوق های معوقه است. معمولاً کارگران همیشه در حدود ۵-٦ ماه حقوق معوقه دارند.
دلیل دیگر اعتراض کارگران مسئله اضافه کاری هاست. پول اضافه کاری ها را پرداخت نمی کنند. به عنوان مثال بعضی از کارگران در طول ٣ ماه، ١٨٠ ساعت اضافه کاری داشتند که پول این اضافه کاری را به آنها نمی دهند. وقتی کارگران می پرسند که چرا پول اضافه کاری ما را پرداخت نمی کنید جواب می دهند که قراردادهای شما تنظیم نشده است. یعنی در طول ٣ ماه اول که کارگری آنجا کار می کند، اصلاً با او قراردادی نمی بندند و کارگر اصلاً نمی داند که دستمزدش چقدر خواهد بود. بعد از ٣ ماه تازه با کارگر قرارداد می بندند و ماه به ماه این قرارداد را تمدید می کنند. دلیلش هم این است که هر زمان بخواهند، بتوانند به راحتی کارگر را اخراج کنند و در نتیجه سنوات و خیلی چیزهای دیگر هم به کارگر تعلق نمی گیرد. البته بعضی وقت ها قراردادهای ٣ ماهه با کارگران می بندند.
از موارد دیگری که کارگران نسبت به آن اعتراض دارند ، مسئله مرخصی هاست . معمولاً به ازای ٢٨ روز کاری، ٢ روز مرخصی به او می دهند. کارگران می گفتند که ما خواهان افزایش روزهای مرخصی هستیم.چون شرایط کاری ما سخت است .اعتصابی که کارگران چند ماه پیش داشتند، در اصل به دلیل عقب افتادن ۵ ماه از حقوق ها و همچنین دریافت نکردن عیدی بود که بعد از اعتصاب توانستند ٢ ماه از حقوق هایشان را دریافت کنند.
این اعتصاب چگونه صورت گرفت؟
کارگران از قبل با همدیگر حرف زده بودند و گفته بودند که فردا سر کار نرویم تا حقوق ما را پرداخت کنند. در روز اعتصاب تا ظهر در محوطه نشستیم. افرادی از بخشداری نوسود، فرمانداری پاوه ، نیروی انتظامی و سپاه به آنجا آمده بودند و از کارگران می خواستند تا به سر کارشان برگردند. اما کارگران می گفتند ما حق و حقوق خودمان را می خواهیم. کارفرما می گفت که شرکت فعلاً بودجه ندارد و توانایی پرداخت حقوق ها را ندارد. این در حالی است که در همین شهر نودشه با پول همین پروژه مشغول ساختن چند ساختمان برای سپاه هستند. کارگران همچنان به اعتصاب خود ادامه دادند و بالاخره تا ظهر مجبور شدند که حقوق ٢ ماه را به ما پرداخت کنند.
آیا در میان کارگران کسانی بودند که آگاهتر از بقیه کارگران باشند و بقیه کارگران را راهنمایی کنند ؟ یا آنان را به اعتصاب تشویق کنند؟
نه به این صورت نبود. چون به دلیل مسائل امنیتی کسی جرأت نمی کند که جدا از بقیه کارگران حرفی بزند یا حرکتی بکند .چون بلافاصله اخراج می شود. به عنوان مثال کارگری بود از بخش ایمنی که از حقوق کارگران دفاع می کرد، بلافاصله او را اخراج کردند.
کارگرانی که اعتراض می کنند آگاهی شان در چه حدی است؟ آیا می دانند که کارگران در جاهای دیگر هم با همین مشکلات روبه رو هستند؟ آیا می دانند که طرف حساب آنها فقط همین کارفرما نیست، بلکه کل نظام سرمایه داری و نهادهای مختلف آن هستند؟
نه کارگران معمولاً دراین سطح آگاهی ندارند و همه چیز را محدود به همان کارگاه خود می بینند.
وقتی همه این نیروهای امنیتی دخالت می کردند و کارگران می دیدند که جو پروژه امنیتی و سیاسی شده است، از اعتصاب و خواسته های خود عقب نشینی نمی کردند؟
نه تا آخراعتصاب همچنان به اعتراض خود ادامه میدادند . چون مسئله معیشتی در میان بود. مسئله نان در میان بود. کارگران اینجا از نظر معیشتی در تنگنا قرار دارند. جای دیگری کار برای آنان وجود ندارد که بخواهند جای دیگری به دنبال کار باشند. کارگر اینجا به حقوق یک روزشان هم احتیاج دارند چه رسد به حقوق ٦ ماه.
در مورد اخراج سازی های اخیر برایمان توضیح دهید. چند نفر را اخراج کرده اند؟
اخیراً حدود ١٢٠ نفر از کارگران یکی از شرکت های پروژه را اخراج کرده اند. هیچ دلیلی هم برای اخراج ندارند. کارفرما می گوید که کار کم شده است. در حالی که همه می دانند که کار همچنان ادامه دارد ١٠٠. نفری که در این شرکت همچنان به کار ادامه می دهند، نسبت به قبل با شدت بیشتری کار می کنند. در حالی که حقوق هایشان تغییری نکرده است. در واقع با همان حقوق قبلی چند برابر گذشته کار می کنند. به عنوان مثال در یک قسمت بتون ریزی قبلاً ١٨ نفر کار می کردندولی الان همین قسمت با ٦ نفر به کار خود ادامه می دهد. یعنی ٦ نفر کارگر بتون ریز کار ١٨ نفر را باید انجام دهد.
هیچ اعتراضی به این اخراج سازی ها صورت نگرفت؟
نه اعتراض نشد. کارفرما می گوید من فعلن کارگر نیاز ندارم و کارگرهم نمیتواند اعتراض بکند.
وضعیت ایمنی شرکت چگونه است؟
در خیلی از موارد مسائل ایمنی را رعایت نمیکنند . یکی از مسائلی که جان کارگران را تهدید می کند ، ماشین های فرسوده است . شرکت در مواردی از دستگاههاو ماشین های فرسوده استفاده می کند که در مواردی منجر به حادثه شده است. مثلاً در یک مورد ، یکی از ماشین های فرسوده واژگون می شود و کارگری آسیب می بیند یا مواردی هم بوده که تونل ریزش داشته و کارگران آسیب دیده اند. که البته بیمه هزینه ها را پرداخت کرده است. البته یک بخشی دیگر از مسائل ایمنی، مربوط به رعایت نکردن استانداردهای ساخت و ساز است. که گاهاً متوجه می شویم که حتی مهندسین ناظر و یا مسئولین ایمنی از رعایت نشدن این استانداردها ناراضی هستند. در واقع کارفرما دستور می دهد که بخشی از پروژه را به قمیت رعایت نکردن استانداردهای ایمنی هرچه سریعتر تمام کنند. که عواقب بعدی این کار دوباره جای دیگر گریبان کارگران را می گیرد.
شما اشاره کردیدکه در این مدت چندین اعتصاب مختلف به دلیل عدم پرداخت حقوق های معوقه وجود داشته است . از طرفی قراردادهای شما به صورت موقت است و قراردادهای یک ماهه با شما می بندند. آیا کارگران تاکنون به این نتیجه نرسیده اند که تشکل خودشان را داشته باشند که از آنان حمایت کنند و مطالبات آنان را پیگیری کند؟
نه وضعیت اینجا به این شکل نیست. اینجا چون بلافاصله پای نهادهای امنیتی سپاه و...به میان می آید ، دیگر کارگران جرآت نمیکنند که دنبال این بخش از مسائل بروند .همین که بخشی از حقوقهای معوقه را دریافت کنند، دوباره وضعیت به حالت قبل برمی گردد و نارضایتی هم تا حد زیادی فروکش می کند .وقتی کارگران هر فعالیتی که می کنند ، انگ ضد انقلاب را به آنان می زنند، دیگر امکان این جور فعالیت ها از بین می رود. تجربه کارگران مختلف هم نشان داده است که تنها با اعتراضهای دسته جمعی می توانند به مطالبات خود برسند . امنیت شغلی برای کارگران اصلاً وجود ندارد . همین امنیت شغلی باعث شده که کارگران خیلی قدرت اعتراض را نداشته باشند . طبقه کارگر در واقع یک طبقه گم شده در جامعه است. کسی از حقوق طبقه کارگر دفاع نمیکند. تنها چیزی که برای کارفرما و سرمایه داران مهم است، این است که تا حد امکان از این طبقه کار بکشند.
با تشکر از شما که در این مصاحبه شرکت کردید.
تیروژ آزاد - مرداد ٩٠
کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل های کارگری