كانون مدافعان حقوق كارگر - در خبرهایی درمورد تغییر قانون كار و تعیین حداقل دستمزد برای كارگران كه در نشریات و خبرگزاری های رسمی مانند ایلنا، منتشر می شود، از "شركای اجتماعی" نام برده می شود. منظور از این شركای اجتماعی نمایندگان كارگری، نمایندگان كارفرمایی و دولت است. خبرهایی مانند:
"رئیس کانون عالی شوراهای اسلامی کار سراسر کشور از اجماع شرکای اجتماعی در خصوص ٩۵ درصد از مواد قانون کار و برگزاری نشست های دو جانبه با کارفرمایان طی ٦ ماه گذشته و پس از ارائه پیش نویس اصلاح قانون کار از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر داد..." (ایلنا، ۵ بهمن ١٣٩٠،کد خبر : ٢٣٧۴١٩)
و یا:
"در مدت باقی‌مانده تا پایان سال جاری نشست‌های فراوانی بین نمایندگان گروه‌های کارگری، کارفرمایی و بعضا دولت بر سر تعیین میزان افزایش حداقل دستمزد سال آینده کارگران برگزار می‌شود. علاوه بر نشست‌های مشترک و 3 جانبه در شورای عالی کار، گروه‌های کارفرمایی و کارگری نیز مذاکرات و چانه‌زنی‌هایی را برای دستیابی به اجماع در گروه خود انجام می دهند. تلاش هر یک از این گروه‌ها بر این محور استوار است که بهترین نتیجه و نزدیک‌ترین مصوبه نسبت به نظراتشان از شورای عالی کار بیرون بیاید."
http://news.bazarekar.ir/01/Fa/DynamicPages/Page.aspx?nwsid=2881
اما وقتی به میان كارگران می روید و از آنها در مورد قانون كار و حداقل دستمزد سوال می كنید، متوجه می شوید كه خود كارگران بخشی از این "شركای اجتماعی" نیستند و نمایندگان خود خوانده یا انتصابی به جای آنها، به نیابت آنها وبه نام آنها نظر می دهند. گاه دیده می شود حتا در تشكل های غیرمستقل كارگری كه به عنوان نماینده كارگران مطرح می شوند، خود اعضا هم خبری از این نظرخواهی ها ندارند.
آنچه در زیر می خوانید نظرات برخی از كارگران است. كارگران و حقوق بگیران ساده یا متخصص، آگاه یا بی اطلاع از منافع طبقاتی؛ كارگرانی كه قرار است برای آنها دستمزد تعیین شود و قانون كاری تدوین شود كه به اصطلاح از آنان حمایت كند. كارگرانی كه تا كنون نتوانسته اند تشكل های مستقل خود را تشكیل دهند و نمایندگان واقعی شان اخراج یا به حبس های طولانی مدت محكوم شده اند ...
چند سوال ساده از كارگران پرسیده شده است:
١ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
٢ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، متناسب با شرایط زندگی كارگران تعیین شود؟
۴ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
این سوالات عموما در محل كار پرسیده شده است و كارگران به صورت فردی، گروهی و یا كتبی به آن جواب داده اند.
- حدود ٦٠ الی ٧٠ كارگر در گروه های ٤ یا ۵ نفره به این سوالات پاسخ دادند. این كارگران در بخش های مختلف مشغول به كارند. كارگران داربست بند، جوشكار، پروژه ای و...
در پاسخ به سوال اول اكثریت كارگرانی كه مورد پرسش قرار گرفتند، حداقل دستمزد اعلام شده را بین ۴٠٠ تا ۴۵٠ هزار تومان برآورد كردند.
در پاسخ به سوال دوم، حداقل دستمزد مناسب را بین ٨٠٠ تا یك میلیون و پانصد هزار تومان می دانستند.
در پاسخ به سوال سوم، پس از حاشیه رفتن ها به این نتیجه می رسیدند كه چون ما كارگران با هم متحد و یك زبان نیستیم هیچ كاری نمی شود كرد.
در مورد سوال چهارم ٩٠درصد كارگران از قانون كار هیچ نمی دانستند و لزوم آن را درك نمی كردند. ده درصد از سالهای قبل قانون كار را می شناختند و در برابر نابه هنجاری های محیط كار عكس العملهایی نشان داده بودند و به اداره ی كار شكایت كرده بودند، ولی طی ٤ یا ۵ سال اخیر به دلیل اینكه اداره ی كار بدون استثنا در این موارد، وظیفه اش را حمایت از كارفرما و پیمانكار می داند، این ده درصد هم قانون و مواردش را به فراموشی سپرده اند، زیرا معتقدند قانون كار، كاربردی نیست و غیر قابل استفاده است. كسی به خود زحمت نمی داد در باره ی آن اظهار نظر كند، چون این قانون را ضد منافع خود می بینند.
در مورد سوال آخر كه "چه تغییری را در قانون كار می پذیرید" همگی می گفتند: "هرگز هیچ تغییری به نفع ما صورت نمی گیرد." تقریبا همگی اعتقاد داشتند هر تغییری در قانون بخواهد صورت بگیرد حتما ضد منافع كارگران خواهد بود. این نظر ناشی از یاس و ناامیدی عمیق از شرایط شان است.
وقتی اصرار می كردیم كه بالاخره اظهار نظری بكنید كارگران داربست بند ،همگی گفتند باید این تغییر به گونه ای باشد كه وضع زندگی همه ی كارگران حقوق بگیر درست شوند و دلال ها و پیمانكاران و من پاورها باید حذف شوند.
در زیر چند نمونه از این گفت وگوها آورده شده است.
***
مرد ٣٠ ساله كارگر شركت خصوصی
١ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
- حداقل دستمزد۴٠٠هزار تومان خواهد بود.
٢ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
- برای یك زندگی كارگری یك میلیون وپانصد هزار تومان كافی است.
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، مناسب، تعیین شود؟
- نمی دانم.
۴ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
- نه ! نمی دانم.
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
- اگر قراردادها را دائمی كنند و حقوق مناسب باشد تغییر خوبی اتفاق می افتد.
***
٣٢ ساله- مرد- كارگر شركت خصوصی
١ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
حداقل دستمزد۴٠٠هزار تومان خواهد بود.
٢ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
برای یك زندگی كارگری یك میلیون تومان حداقل حقوقی ست كه باید پرداخت شود.
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، مناسب، تعیین شود؟
مبارزه ی جدی و جمعی كارگران
۴ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
نه چندان .
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
- تغییر كلی در جهت برآورده كردن احتیاجات خانواده های كارگران .
***
٣٠ ساله - مرد - كارمند شركت خصوصی:
١ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
۴٠٠هزار تومان حداقل دستمزد خواهد بود.
٢ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
یك میلیون تومان برای یك خانوار كه زندگی كارگری دارند و طبعتاً باید با سختی و مشقت زندگی كنند ،كافی است.
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، مناسب، تعیین شود؟
امام زمان هم ظهور كند كاری نمی تواند انجام دهد.
۴ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
یك كتاب كوچك كه فقط جهت پر كردن كتابخانه است. و هیچ كاربردی در هیچ سازمانی ندارد. كه اگر كاربرد داشت قرارداد ما ٢٠٠ ساعت نبود!
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
با چند كارگر و كم درآمد مشورت شود و هنگام نگارش تغییرات هم كارفرما حضور داشته باشد و هم كارگر و قوانین با توافق طرفین باشد.
***
٢۶ ساله - مرد- شاغل در شركت خصوصی - تحت پوشش تامین اجتماعی:
١ -به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
۴۵٠ هزار تومان
٢ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
٦٠٠ هزار تومان به شرطی كه اجاره نشین نباشند
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، مناسب، تعیین شود؟
یا باید یك نماینده قوی برای كارگران انتخاب شود تا بتواند حق آنها را بگیرد و یا اعتصاب كل كارگران. به نظر من دیگه راه سومی وجود ندارد تا موقعی كه این مملكت ما اینطور هست و چه توقعی میشه از این جامعه ای كه توش داریم زندگی می كنیم داشته باشیم.
۴ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
یك بار قانون كار رو خوندم ولی اصلا" یادم نمیاد.
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
اگه مملكت ما خیلی قانون مند بود و همه چیزش درست و حسابی، می شد درباره قانون كار هم اظهارنظرهایی داد.
***
۴٠ ساله - پرسنل شركت خصوصی – تحت پوشش تامین اجتماعی
١ -به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
اگر بخواهیم بر اساس تورم و این داستان ها تعیین كنیم و حداقل مزد ٣٣٣ هزار تومان فعلی را در نظر بگیریم به نظر حقیر این رقم باید به ٩٩٩ هزار تومان برسد.
٢ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
از آنجائی كه مملكت دارای ثبات نیست چه از نظر اقتصادی و .... تعیین رقم خاصی بسیار مشكل و بعید به نظر می رسد علی ایحال بنده برای مثال یك خانواده چهار نفره با حداقل امكانات معیشتی را در نظر می گیرم و فكر می كنم این رقم در سال ٩١ با كلی قناعت و از سر و ته خواسته ها زدن به ماهیانه یك میلیون ودویست هزار تومان تا یك میلیون و پانصد هزار تومان خواهد رسید ( اگر فرزندان بخواهند در كلاسهای درسی و غیره نیز شركت نمایند و خانواده به مسافرت نیز بروند كه خیلی بیشتر به نظر می رسد.)
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، مناسب، تعیین شود؟
این مورد بنا به شرایط روز در حال حاضر و متاسفانه در تغییر است یعنی اینكه نوسانات به قدری است كه تعیین آن در حال حاضر مقدور نیست ولی هر جا كه قیمت ها ثبات داشته باشند و تورم به این صورت نباشد، تعیین دقیق این مسئله راحت تر است
۴ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
بنده تا حدودی (نه چندان و در حد حقوق بگیری) مطلع هستم ولی می دانم كه هم به نعل و هم به میخ است.
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
قانون كار باید به نفع طبقه كارگر باشد تا از استعمار این قشر زحمت كش توسط صاحبان كار جلوگیری بعمل آید.
***
۵٤ ساله - حقوق بگیر شركت خصوصی – تحت پوشش تامین اجتماعی
١ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
من فكر می كنم حتی اگر حداقل حقوق سال ٩١ نسبت به سال ٩٠ ، ١٠٠ درصد هم افزایش یابد، با توجه به تورم و شتاب غیر قابل مهار آن ، كارگران فقط قدرت خریدی با همان حداقل حقوق سال ٩٠ را خواهند داشت. با این حال گمان كنم حداقل دستمزد مبلغ ۵٠٠ هزار تومان تعیین شود.
٢- به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
به نظر من به جای تعیین حداقل حقوق باید به تعیین حداقل نیاز توجه شود و به جای پرداخت پول به عنوان حقوق ، باید كارت اعتباری، برای دریافت كالا ها و خدمات مورد نیاز خانواده به آن ها داده شود و كارفرما یا دولت موظف به تسویه حساب با ارایه كنندگان كالا و خدمات به كاركنان باشند. مثلا برای حداقل بگیران، رستوران های ارایه دهنده ی غذا فقط به تعداد اعضای خانواده غذا دهد ولی حداكثر بگیران توانایی دعوت از مهمان هم داشته باشند یا امكان مسافرت با قطار به عنوان حداقل نیاز و با هواپیما برای صاحبان مهارت و...
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، مناسب، تعیین شود؟
باید خواست؛ ولی نه به صورت فردی . باید بیاموزیم كه در برابر نظم سرمایه داری ، نظم ویژه ی كارگری ایجاد كنیم زیرا فرد در برابر یك نظم قادر به دفاع از حقوق حداقلی خود نمی شود اما نظم در مقابل نظم، تشكل در برابر تشكل و جمع متشكل در مقابل سازمان ، دست كم می تواند بدون لكنت از حقوق خود حرف بزند.
٤ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
قانون كار صرف نظر از كاستی های فراوانی كه داشته و همچنین علیرغم اصلاحاتی كه طی چند مرحله بازنگری منجر به سلاخی شدن و بی خاصیت شدنش گردیده ، همچنان سندی ست از دستاوردهای مبارزه جمعی كارگران . حذف هر بند و ماده و تبصره آن به نفع كارفرمایان، هجوم به این دستاورد محسوب می شود.
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
من فكر می كنم برگرداندن امتیازاتی كه در پی اصلاحاتی كه در چند دوره ی مجلس ، از كارگران سلب شده و در جهت حمایت از كارفرمایان ، در این قانون اعمال شده ، اولین گام برای این تغییر است و گام بعدی پیگیری حقوقی كه یا در قانون برای كارگران به رسمیت شناخته نشده و یا این حقوق با ابهام و قابل تفسیر تدوین شده است . حق داشتن هر نوع تشكلی كه كارفرمایان از آن برخوردارند مثل تشكل صنفی ، سیاسی ، ورزشی ، اقتصادی و ...و هر نوع اعتراض به تامین نشدن زندگی كارگران و خانواده هاشان ، باید در اولویت تدوین كنندگان و اصلاحات نویسان قانون كار قرار گیرد.
***
این هم نظر مفصل یك كارگر آگاه
١- به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی خواهد بود؟
با توجه به چانه زنی ، کناست و سخت جانی که سرمایه داری درمقابل پرداخت وافزایش دستمزدها از خود نشان می دهد، شبیه آن چه در اصطلاح میان برخی رایج است که:"سرم را بشکن اما نرخم را نشکن؟" سرمایه داری حاضراست هزاران بار در برخورد با کارگران و زحمتکشان روی افزایش دستمزدها درمقابل زنان وکودکان و اهل عیال خانواده های کارگران که در معرض انواع مشکلات معیشتی و زندگی قرار دارند، دچارخفت ، سرشکستگی و زبونی بشود ،اما دیناری به دستمزد کارگران نیفزاید.!! به تجربه و در پایان هرسال دریافتیم که اگر بخواهیم مثلا خصلت استثمار را فقط به عنوان یک مشخصه یا عمده ترین ویژگی برای نظام سرمایه داری قائل باشیم، درپایان هر سال همراه با تعیین دستمزد کارگران متوجه می شویم که سرمایه داری ایران در میان همه ی همپالگی هایش بیشترین مقاومت راعلیه افزایش دستمزد کارگران برای استثمار آنان از خود نشان می دهد، و با آمار سازی و دست بردن در آمار و ارقامی که بتوان سقف نرخ دستمزدها راهرچه بیشتر پایین آورد متوسل می شود، شبیه کاسبان حبیب خدا، و نمایندگان بورژازی سنتی، و تجار قدیم که اگر مشتری حتی بطور مخفی یک غروش و سکه سیاه ناچیزی انعامی به شاگرد مغازه می داد، در آخر وقت تاجر انعامی را از شاگرد می گرفت ونصف آن را در جیب مبارک خود می گذاشت و نصف آن را بابت دستمزد آن روز شاگرد مغازه به او می داد!! یعنی شاگرد مغازه علاوه بر کارمجانی و بدون مزد ده شاهی هم برای ارباب درآمد داشته؟!؟! مگر سال گذشته درمورد یارانه ها همین کار را نکرد. گفت : ما چهارصدهزار ریال نقد به شما دادیم ، ١٣ درصد هم به حقوق اضافه شده خیلی زیاد است!!!! سرمایه داری عادت کرده و به خود قبولانده که چشمش نباید حقیقت و واقعیت را ببیند! این را درطی سال های گذشته بارها تجربه کرده ایم،اگر سرمایه داری به اختیار خودش باشد نه تنها چیزی به دستمزد ها نمی افزاید، بلکه با مشت چشم کارگران را هم کور می کند! و آن چه به نام دستمزد به او می دهد پس می گیرد، به اضافه اردنگی که حواله او می کند!همان اتفاقی که مرتب درمورد واحد های کارگری درطول این سال اتفاق افتاده.!!
٢ - به نظر شما حداقل دستمزد سال ٩١ چه مبلغی باید باشد تا هزینه یك خانواده كارگری تامین شود؟
تعیین و چانه زنی روی دستمزدها در سال های گذشته که شرایط و اوضاع بصورت نسبی درجریان عادی خود بوده ، هم انجام می گرفت هرچند پروسه ی تحول در جامعه که خانواده های کارگری را هم مشمول می شد، با شدت انجام می گرفت، اما جای فرصت برای کارگران باقی مانده بود، تا در استمرار مبارزات خود ، روی افزایش دستمزدها بشکل کاملا آماده تری به چانه زنی بپردازند.!عموما خانواده های کارگری دارای بیشترین تعداد افراد خانوار هستند، همه روی چهار یا پنج نفر تعداد هر خانواده توافق دارند، منتهی افراد خانواده های کارگر در مقابل خانواده های دیگر که مجموعه ملت را تشکیل می دهد، بعد از بیکاران و آوارگان به لحاظ زندگی محروم ترین خانواده ها را تشکیل می دهند، طی سال ها امورات این خانواده ها در زمینه بهداشت، درمان، تغذیه، مسکن، رفاه، و امورات عادی تر زندگی پوشاک و حسرت داشتن برخی وسایل جزئی که در ردیف نیاز های زندگی هستند عقب افتاده، و خانواده در یک وضعیت ناپایدار به زندگی ادامه می دهند،اصطلاحا زندگی بخور و نمیر و بردگی مزدی دارند، هر ساله کارگران و فعالین کارگری تلاشی که انجام می گیرد، فقط برای زنده ماندن در همین وضعیت است! که در خود به اندازه یک دنیا بی عدالتی نهفته دارد! تعیین دست مزد ها هم بر اساس همین زندگی انجام می گیرد. با توجه به این که در جریان هستیم بطور مرتب وعادی و بصورت روزانه صاحبان سرمایه همین حقوق ناچیز را هم از جامعه کارگری می گیرند. چه بسیارخانواده های کارگر و زحمتکش هست که هرروز مقاومتشان درمقابل مشکلات زندگی کمتر و کمترمی شود، و در نهایت دچار فروپاشی می شوند.، هرچه می گذرد بر تعداد این خانواده ها هم افزوده می گردد، چون تورم با شتاب و در حالت بحرانی که شاهد هستیم درحال پیش روی است. مثلا زن، همسر،و مادر یک خانواده کارگری که بیمار بوده و طبیعی هم هست، به علت گرانی و بی پولی درمانش تا کنون عقب افتاده در شرایطی که هزینه دارو و درمان به شکل صد درصد و بیشتر بالا رفته، چگونه امروز می تواند درمان نماید!؟ درحالی که بیماری پیشرفته تر هم شده!؟ و درآمد هم کمتر!! دستمزدهای تعیین شده هیچ گاه برای حوادث و پیشآمدهای تاسف بار زندگی مبلغی را منظور نمی کنند. اغلب کارگران هم كه بیمه نیستند! فعالین ودست اندرکاران مسائل کارگری سال گذشته با توجه به احتساب هزینه های زندگی یک میلیون تومان و بیشتر را برای دستمزد تعیین نموده بودند. مطابق برآورد ها و محاسباتی که برخی مقامات مسئول، با توجه به تعیین خط فقری که خودشان گرفته و تعیین کرده بودند، حقوقی در همین حدود را کفاف زندگی یک خانواده می دانستند. امسال و در شرایط کنونی که بحران به عینه جامعه را در همه عرصه ها در نوردیده، و بحران مالی وارزی موجود تاثیرخود را حتما روی نرخ مواد خام ، محصولات وقطعات کارخانه ها و سرنوشت کارگران باقی خواهد گذاشت! و پیش بینی اوضاع و تعیین نرخ برای شرایطی که درجریان است ابتدا به ساکن بسیار مشکل است ،حتی کارشناس خبره و ورزیده ی اقتصادی هم ریسک نمی کند تا وسط دعوا نرخ تعیین کند.!هزینه های زندگی بسیار بالاست،اجاره خانه،هزینه آموزش،خوراک ومایحتاج زندگی،هزینه های جانبی که برسرراه خانوادهای کارگری کمین کرده، هزینه هائی که ،حقوق های دریافتی کارگران را در یک بلع فرو می برد! و دهان های باز افراد خانواده های کارگری گرسنه برای بلعیدن همچنان درانتظارمی مانند!!
٣ - به نظر شما چه باید كرد تا حداقل دستمزد، مناسب، تعیین شود؟
تعیین دستمزد، مثل ده ها و صدها مورد از مسائل کارگری مشمول مبارزه می شود. مبارزه ای بربنیاد تشکیلات خود کارگران و بر بستری که همه کارگران را پوشش بدهد.هیچ دانشگاهی بهتر از تشکیلات خود کارگران در مسیر مبارزه برای آموزش آنان مفید تر نیست! برای چه باید حداقل دستمزد را از سرمایه داران گرفت؟باید ازخود کارگران خواست تا از طریق راهکارهای مناسب و با شناخت از حقوق خود به مبارزه در جهت افزایش دستمزدها بپردازند.! مبارزه در هر شرایطی مستلزم آگاهی و شناخت است. آگاهی باید به شکلی پایدار و اساسی آموزش داده شود، تا در راستای تحول تاریخ ، و یا بطورموضعی مثلا برای دستمزد بتوان به پشتوانه آن مبارزه نمود!همان شناخت و آگاهی که طبقه کارگر توفیق چندانی تا کنون در کسب آن نداشته و کماکان در زمینه تشکیلات که ابزار آگاهیست بازمانده است. اولین و فوری ترین انتخاب این است که توسط دوستداران طبقه کارگر که دراین زمینه یعنی در برآورد هزینه خانواده های کارگری باعایدی که بشود زندگی کرد، یعنی با دست مزدی که باید جوابگوی زندگی باشد که کارگر بتواند کارکند، میزان مبلغی به دست می آید که حداقل یک دستمزد کارگری است . بعد فعالین کارگری همراه با کارگران فعال ،همه کارگران را فرا بخوانند تاحول دستمزد تعیین شده به مبارزه بپردازند! این کار باید به پشتوانه ی تشکل های کارگری انجام بگیرد تا بهتر به ثمر بنشیند.هر چه پروسه آگاهی با پروسه تشکیلاتی همآهنگ و پیوسته تر باشد نتیجه بهتری حاصل می شود.
٤ - آیا می دانید قانون كار چیست؟
قانون کار جزئی از قانون مدنی است که در ارتباط با طبقه کارگر و سرمایه دار تنظیم و تدوین شده، درچارچوب مناسبات و روابط اقتصادی و اجتماعی جوامع سرمایه داری می تواند کارکرد متفاوت داشته باشد، اگر چه درشکل کلی تفاوت چندان کیفی با هم ندارند، بستگی به مواردی ازجمله توازن قوای مبارزاتی میان طبقه کارگر و طبقه سرمایه دار دارد. بستگی به میزان رشد سرمایه داری وساختار اقتصادی و اجتماعی جامعه دارد. عوامل بسیاری می تواند در تنظیم قانون کار و کارکرد آن دخالت داشته باشد، این بسیار مهم است كه تحت چه شرایطی و بر کدام بستر تنظیم شده است. گاهی وقت ها عواملی بطور موضعی تعیین کننده می شوند که همه چیز را بطور غریبی باژگونه می کنند، مانند آن چه طبقه سرمایه دار امروز برای طبقه کارگر ایران رقم زده است. بهترین قانون کارهائی که تاکنون در تاریخ بشرتنظیم شده درکشورهائی بوده که طبقه کارگر آن کشور دست به انقلاب زده، و لابد عالی ترین قانون کار دستآورد انقلاب اکتبراست که تحت نظر بولشویک ها و لنین تنظیم شده است. من آن را نخوانده ام ، اما نسخه هائی از قانون کار ترجمه شده به فارسی آن را قبلا دیده ام . منتها نمی دانم کی وکجا!!مطابق اخباری که هر روز می شنویم قانون کار دراغلب کشور های سرمایه داری حتی کشور های اروپائی که این قانون درآنجا هم سابقه ی طولانی دارد مورد هجوم طبقه سرمایه داری قرار گرفته و با یورش های پیاپی روبه رو است . راستش من قانون کار را آن طور که شایسته و بایسته است نخوانده ام،گاهی وقت ها و در ارتباط با موضوعی به آن رجوع کرده ام، لازم بود که آن را بخوانم و هنوز هم ضرورت خواندن آن همچنان باقی است . اما من هنوز هم به صورت حرفه ای اقدام به خواندن آن نکرده ام، نمی دانم شاید علتی داشته که خودم متوجه نشدم، اما ضمیرم ازآن واقف بوده!!!یا شاید به این خاطر باشد، که کارکرد قانون اساسی به خودی خود جائی برای فکر کردن به قانون کاری که مرتب به نفع طبقه سرمایه دار دستخوش تغییر گردیده، جائی برای کشمکش نگذاشته است.!!و یا حداقل به علت رفتار و برخورد سرمایه داری درطی این سال ها که با بی پروائی آنچه از قانون کار! باقی مانده را پایمال کرده و موجب شده تا به عنوان یک کنشگر یا تقریبا فعال در حیطه کارگری، بیشتر در چارچوب حقوق کارگری فراتر از آنچه در قانون كار آمده عمل کنم. حقوقی که درچارچوب یک جامعه مدنی مدرن کاربرد داشته، و امروز در ردیف پایه ای ترین خواست و مطالبات کارگری است.!
۵ - به نظر شما بهتر است قانون كار چه تغییری كند؟
قانون کار در طی این بیست سال به تناوب تغییر کرده است. همیشه هم مثل خرچنگ به شکل مضحکی با میل فراوان به راست و به نفع طبقه سرمایه دار تغییرکرده است . اولین تغییر به نفع طبقه سرمایه داربوده و آخرین تغییری هم که در آن داده شد به نفع سرمایه داربوده است.!آنچه قرار است انجام بشود باید مطمئن باشیم که به نفع طبقه سرمایه دار است.!! کیسه دوخته شده سرمایه داری کشورما برای ارزش افزوده از دسترنج طبقه کارگر ته ندارد.!! از بدترین ، ناهنجارترین، و خشن ترین و سرانجام نامرئی ترین کانال ها و همین طور به دهشتناک ترین وغورترین مغاک های منابع سرمایه جهانی سر ریز می شود.!جاهائی که نمایندگان سرمایه داری در کشورهای دیگر هرگز حاضر نشده اند درطول دویست ساله عمر سرمایه داری پول و سرمایه ی خود را آن جا خالی کنند!! در زمان حکومت شاه و سلطنت این پروسه درفضای تقریبا روشن تری انجام می گرفت. اما اینك همه چیز در فضای تیره و هراسناک و با اشتهائی غول آسا انجام می گیرد،آن چه با نام استعمار در سیصد سال پیش و آن چه به نام استثمار در صد ساله اخیر خوانده شده، و نتوانستند تلاش های خود را در جامعه ما متحقق کنند،امروز یک جا توسط قانون مداران انجام می گیرد.!!! شاید باعث تعجب باشد، اما وقتی با دقت به روند تحولات و پروسه تکوین اجتماعی ما، جامعه ما ، به خصوص درارتباط با مسائل اقتصادی که قانون کار در رابطه ی بیشتر با آن است و مورد نظر ماست بهتر متوجه می شویم که با چه چیزی روبرو هستیم.!! رکود و تعطیلی کارخانجات و مراکز کارگری کشور ما تحت شرایطی که هنوز اتفاقی نیفتاده ،منظورم تحریم و این چیزهاست انجام نگرفته،بلکه با تاثیر پذیری ازسیاست گذاری در طول حیات رژیم است که به کم رونقی و ورشکستگی کشیده شده است. می توانی فهرست طولانی بگیری از عللی که باعث این کارشده ، همه ناشی از تصمیم گیری وعملکردغلط و ضدانسانی گردانندگان است. پول نفت که حاصل دسترنج کارگران است، تبدیل به عاملی شده برای ضربه زدن به کشور و در وحله اول به بهترین سرمایه و نیروی انسانی کارش "طبقه کارگر".!! ،مگر نه اینکه تحت مدیریت!طبقه سرمایه دار کنونی ، پول نفت به شکل بی رویه که من و شما هم می دانیم با هزاران ریخت و پاش صرف واردات می شود؟! وارداتی که عمدتا صنایع کشور ما قابلیت ساخت آنان را دارد، این کارعلاوه بر ده ها آسیب که برای جامعه و به خصوص طبقه اهل کار دارد، در فوری ترین فرصت باعث می شود که صنایع تعطیل شوند و طبقه کارگر بیکار بشود و قانون کار جاری به پیروی ازاین موضوع به حالت تعلیق درآید!!غیرازاین است!؟مگر نه اینکه همین واردات در شکلی که ازطرف مدعیان بازگوئی شد، ٧٠ درصد گمرگ را دور می زند، دراصل طبقه کارگر و قانون طبقه کارگر دورزده است!!! خیلی طولانی می شود، از موضوع فاصله گرفتیم!
به موضوع خودمان قانون کار برگردیم و این که چه نوع تغییراتی را خواهانیم!؟قانون کار هم می تواند مشمول مبارزه و در راستای خواست کارگران به مثابه یک مطالبه مورد توجه و کنکاش کارگران و فعالین این عرصه قرار بگیرد.! در مسیر جدالی که بطورعینی در مقطعی، حالا بخوانیم معین، درکنار خواست های دیگر میان دو طبقه اصلی جامعه بر سر حدود آن به تلاش برمی خیزند، واقعیت آن است كه با توجه به فلاکت و فقر تشکیلاتی و عدم امکانات مادی و معنوی موجود، طبقه کارگرایران شایسته قانون کارتمیز تر و مرتب تری است، همان قانونی که صنایع و ساختار صنعتی وسیع جامعه ما طلب می کند، البته با چشم پوشی از روی بدقلقی های موضعی و موقت دست اندرکاران که به هر حال دارند چوبش را می خورند و از همه طرف مورد تحدید توده ها و طبقه کارگر قرار گرفته اند. به خاطر رکود و بیکاری و...از این قبیل. همان طور که گفتیم قانون کار هم مشمول مبارزه می شود و در شرایط گشایش و گسترش مبارزه و پیشرفت کارگران درعرصه تشكل های خود، خواه ناخواه قانون کارهم به پیروی ازمبارزات کارگران و در جهت منافع آنان تغییر می کند. همان گونه که به پیروی از مبارزه در دوره کساد مبارزه کارگری به نفع طبقه سرمایه که در مقابل کارگران ایستاده تغییر کرده است! بدیهی است كه درشرایط حاد بحران سیاسی کنونی با این که طبقه سرمایه دار بیشتر در معرض خطر قرار گرفته و واهمه ی بیشتری از تحرکات کارگری دارد ،از تصمیمی که گرفته بود در مورد تغییر در قانون کار به علت مشکلات شاید نتواند آن را در دستور کار روز خود قرار بدهد.! با توجه به شرایطی که وارد شده ایم چشم انداز این که در فوری ترین زمان به نفع طبقه کارگر دچار تغییراتی رو به جلو بشود بیشتر است.!!
كارگر - اهواز -١٧/١١/٩٠
کانون مدافعان حقوق کارگر