مقدمه ؛
در ماه گذشته انجمن های صنفی کارگران خباز سقز و سنندج مجامع عمومی خود را برگزار و هیئت مدیره جدید خود را انتخاب کردند.
آنچه در این مجامع محوریت داشت همانا مسئله دستمزد و چگونگی افزایش دستمزد ها بود.
این امر از دیر باز تا کنون به یکی از اساسی ترین مباحث کارگران خباز تبدیل شده و متاسفانه در کلیت خود همچنان در پرده ای از ابهام تا به امروز ادامه داشته و افزایش دستمزد ها بر اساس عرف های غیر اصولی توسط مسئولین استانی تا به امروز تعیین و افزایش دستمزد کارگران خباز منوط به افزایش نرخ نان می باشد.
با توجه به این گونه شرایط افزایش دستمزد، کارگران خباز همچنان در سر درگمی مطلق در رابطه با افزایش دستمزد قرار گرفته اند و متاسفانه کارگران خباز تاکنون نتوانسته اند دارای دستمزد واحدی در ازای کار واحد ی باشند و دستمزد و ساعات کار کارگران خباز از یک شهر به شهر دیگر و از یک استان به استان دیگر کاملا متفاوت میباشد.
با توجه به این شرایط، لازم دیدم با محمود صالحی یکی از نمایندگان وقت کارگران خباز سقز که در این زمینه دارای تجاربی غنی می باشد و در این راستا انجمن صنفی کارگران خباز توانسته اند به دستاورد هائی در حد توان دست یابند، گفتگوئی را انجام دهم که توجه شما را به به آن جلب می کنم.
بهزاد سهرابی ٩ شهریور ماه ١٣٨٨
***
سهرابی. با تشکر از شما محمود صالحی که در این گفتگو شرکت کردید. همانطور که مطلعید ساعات کار کارگران خباز و شرایط افزایش دستمزد آنان متاسفانه دارای چهار چوب مشخص و متداول خود نبوده و کارگران خباز در راستای دستیابی به افزایش دستمزد ها دچار بلاتکلیفی شده و طبق روال تحمیل شده، وزارت کار و امور اجتماعی در رابطه با افزایش دستمزد کارگران خباز هیچ اقدامی را در دستور کار ندارد و هر گونه افزایش دستمزد کارگران خباز، به فر مانداری ها واگذار شده است. لطفاً در این مورد توضیح دهید که آیا این چنین اقدامی قاونی است یا خیر؟
صالحی. ضمن تشکر، کارگران خباز شامل افزایش دستمزد ها برابر بخش نامه های شورایعالی کار خواهند شد. اما این افزایش دستمزد ها هیچ وقت به کارگران خباز تعلق نگرفته و مسئولین شهرها و استانها همیشه برای کارگران خباز با قوانین من در آوردی و خارج از قانون، دستمزد کارگران خباز را افزایش میدهند. مثلا به کارگران خباز می گویند هر زمان نرخ نان افزایش یافت آن وقت دستمزد کارگران را افزایش می دهیم. این مصوبه چه از طرف اداره کار و چه از طرف استانداری، غیر قانونی بوده و چیزی جز پایمال کردن دستمزد کارگران خباز نمی باشد.
به نظر شما کارگران به چه ترتیب و با چه مکانیسمی می توانند در راستای افزایش دستمزد خود اقدام کنند و راهکار عملی شما برای حل این موضوع در سقز چگونه بوده است، لطفا توضیح دهید.
کارگران خباز بدلیل اینکه در کارگاه های کوچک زیر ۵ نفر کار میکنند شامل پیمانهای دسته جمعی می باشند. این پیمان ها نباید از حداقل دستمزد ی که برای هشت ساعت کار در روز تعیین شده کمتر باشد اما متاسفانه نمایندگان کارگران خباز، چون قدرت اجرائی ندارند نمی توانند آنان را وادار به پیمان دسته جمعی کنند. اما نمایندگان کارگران خباز سقز در سال ٨۴ چند مورد با نماینده کارفرمایان پیمان دسته جمعی منعقد کردند ولی بعد از سال ٨۴ دیگرهیچ پیمانی بین اتحادیه کار فرمایان و انجمن کارگران خباز سقز منعقد نشده است، تا اینکه در آخرین مجمع عمومی کارگران خباز سقز که چندی پیش انجام گرفت، مصوب شد که برابر ماده ١۴٢ قانون کار، اقدام به تنظیم داد خواستی علیه اتحادیه کارفرمایان سقز تنظیم شود.
دلیل اینکه از سال ٨۴ تا کنون کارگران خباز سقز نتوانسته اند پیمان دسته جمعی منعقد کنند چه بوده است؟ در این مورد توضیح دهید.
طبیعتاً با توجه به عرف شهر ستان سقز و دیگر شهر ها، نماینده کارفرمایان از طرف اداره کار غیر مستقیم حمایت می شوند، این حمایت های اداره کار باعث می شود که کارفرمایان تن به عقد پیمان ندهند. در این راستا انجمن های صنفی ده‌ها بار طی نامه های جداگانه‌ای از نمایندگان کار فرما خواسته اند تا تشکیل جلسه دهند و دستمزد کارگران خباز را برابر بخشنامه های شورایعالی کار افزایش دهند اما نماینده کار فرما چون از طرف اداره کار حمایت می شوند تن به این کار نمی دهند.
عکس‌العمل کارگران خباز در این ارتباط چه بوده؟ آیا تا کنون کارگران نسبت به این بی حقوقی واکنشی نشان داده اند؟
بله، انجمن صنفی کارگران خباز سقز هر ساله برابر بخشنامه‌های شورای عالی کار، خود دستمزد کارگران را افزایش می دهند و طی یک فرم آن را تحویل کارگران می دهند و کارگران مبلغ افزایش دستمزد تنظیم شده در فرم توسط انجمن صنفی کارگران را نزد کارفرما می برند و آن را اعلام میکنند. هر چند شاید این دستمزد به کارگران پرداخت نشود اما کارگران برا ی اینکه حقوقشان پایمال و ضایع نشود باید این کار را انجام دهند. چرا که هر زمان که کارگر اخراج و بازنشسته شوند و استعفا دهد، می توانند برابر همین فرم که از طرف انجمن اعلام شده از کارفرما حقوق خود را مطالبه نمایند. من از این فرصت استفاده میکنم و از کلیه کارگران خباز و نمایندگان آنان می خواهم که در سرتاسر ایران، خودشان دستمزد کارگران را برابر بخشنامه شورایعالی کار افزایش داده و کارگران را از آن مطلع نمایند.
آیا تاکنون پیش آمده که کارگران خباز سقز توانسته باشند بر اساس آنچه توضیح دادید بتوانند آن افزایش دستمزد را مطالبه نمایند؟
طبق بخشنامه‌ها و آئین نامه‌های داخلی اداره کار و امور اجتماعی، کارگران با گذشت ١۴ سال، کلیه حقوق خود را که در مدت این ١۴ سال در یافت نکرده باشند می توانند مطالبه نمایند. ما، ده ها مورد از این قبیل پروندها را داشته‌ایم و توانستیم حقوق معوقه آنان را با توجه به همان فرم افزایش دستمزد از کارفرما مطالبه نمائیم.
لطفاً در مورد ساعت کاری کارگران خباز توضیح دهید، آیا در کلیه نانوائی ها ساعات کاری مشابهی حاکم است یا خیر؟
در شهر سقز کارگران خباز کمتر از ٨ ساعت کار میکنند چون تا کنون مسئولین استانی شهرستان سقز نتوانسته اند ساعت کار، کارگران را افزایش دهند. کارگران خباز وقتی شروع به کار میکنند تا پایان کار استراحت ندارند. اما در شهرستانها ی دیگر همچون سنندج، کارگران خباز باید صبح، بعد از ظهر و شب هم کار کنند این در حالی است که دستمزد آنان برابر بخشنامه های شورای عالی کار که تنها مربوط به ٨ ساعت کار است افزایش نمی یابد. کارگران در شهر سنندج و حومه و دیگر شهرها حداقل ١٢ ساعت کار میکنند بدون اینکه هیچ اضافه دستمزدی مربوط به اضافه کاری پرداخت کنند. برابر قانون کار، کارگر که لباس کار را پوشید، جز ساعت کار محسوب میشود.
طبق توضیحات شما کارگران خباز سقز هم با تو جه به راه کارهائی که انجام داده اند، هنوز نتوانسته اند بر اساس افزایش دستمزد شورای عالی کار دستمزدها را افزایش دهند. مسئله دیگراین است که کارگران خباز دیگر شهرها هم، به شیوه شما تا کنون عمل نکرده اند به جز کارگران خبازشهر سقّز. راه کار عملی شما
برای افزایش دستمزد و عملی شدن دستمزد ها چیست؟.
نماینده کارگران خباز با پشتیبانی کارگران باید بتوانند برابر ماده ١۴٢ قانون کار اقدام به تنظیم دادخواست نمایند و اداره کار موظف است خارج از نوبت به دادخواست کارگران رسیدگی کند. این در شرایط کنونی قابل اجرا است و کارگران باید به این شیوه عمل کنند.
با تشکر مجدد برای حضورتان در این گفتگو.
من هم از شما تشکر میکنم.
بهزاد سهرابی
٩/٦/١٣٨٨
کمیتۀ هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل های کارگری